USG transvaginalne. Na czym polega to badanie i dlaczego należy je wykonać?

USG transwaginalne to nieinwazyjne badanie ultrasonograficzne, które umożliwia ocenę macicy, endometrium, jajników, jajowodów i zatoki Douglasa z wysoką precyzją. Badanie polega na wprowadzeniu do pochwy cienkiej sondy pokrytej jednorazową osłonką i żelem, co pozwala uzyskać obraz narządów miednicy mniejszej na monitorze. Procedura trwa zwykle 10–20 minut, nie wymaga specjalnego przygotowania, jest bezbolesna i wykonywana przez ginekologa. USG transwaginalne wykrywa zmiany w narządach płciowych, monitoruje rozwój ciąży, pomaga diagnozować niepłodność i wykluczać choroby nowotworowe. Ze względu na bezpieczeństwo i dokładność, badanie stanowi standardową procedurę w ginekologii i położnictwie.

USG transwaginalne. Na czym polega to badanie i dlaczego należy je wykonać?

Co to jest usg transvaginalne?

USG transwaginalne to nowoczesna, nieinwazyjna metoda ultrasonograficznego obrazowania narządów rodnych kobiety. W badaniu używa się sondy dopochwowej, która umożliwia uzyskanie szczegółowego obrazu macicy, endometrium, jajników, jajowodów oraz zatoki Douglasa już w ciągu kilku minut. Ta forma diagnostyki stosowana jest rutynowo w ginekologii zarówno w profilaktyce, jak i diagnostyce nieprawidłowości.

Zasada działania ultrasonografii

Fale ultradźwiękowe generowane przez głowicę sondy przenikają w głąb tkanek i odbijają się od badanych struktur. Echo tych fal powraca do sondy i zamieniane jest na cyfrowy obraz widoczny na ekranie monitora. Technologia ta pozwala wykryć nawet niewielkie zmiany w narządach rodnych.

Różnice między usg dopochwowym a przezbrzusznym

USG transwaginalne zapewnia wyższą rozdzielczość obrazu niż USG przezbrzuszne, ponieważ sonda znajduje się bliżej ocenianych narządów. USG przezbrzuszne wykorzystuje głowicę przykładana do brzucha i wymaga pełnego pęcherza, natomiast przezpochwowe wykonuje się przy opróżnionym pęcherzu. W sytuacji braku współżycia lub świeżych obrażeń narządów płciowych stosuje się USG przez powłoki brzuszne.

Na czym polega usg przezpochwowe?

USG przezpochwowe polega na delikatnym wprowadzeniu sondy o średnicy około 2 cm do pochwy po wcześniejszym zabezpieczeniu jej jednorazową osłonką oraz pokryciu żelem ultrasonograficznym.

Opis sondy dopochwowej, żelu i jednorazowej osłonki

Sonda dopochwowa to cienka głowica wyposażona w nadajnik i odbiornik fal ultradźwiękowych. Przed badaniem lekarz zakłada na sondę jednorazową osłonkę lateksową lub bezlateksową i nanosi żel, co ułatwia wprowadzenie oraz poprawia przewodnictwo fal dźwiękowych. Po użyciu osłonę usuwa się i utylizuje.

Przygotowanie sprzętu medycznego do badania

Przed badaniem każda sonda zostaje zdezynfekowana, zabezpieczona jednorazową osłonką i żelem. Takie postępowanie zapewnia higienę i chroni przed przeniesieniem zakażeń.

Wskazania do usg dopochwowego

USG transwaginalne wykonuje się zwłaszcza gdy występują:

• nieregularne lub obfite krwawienia z dróg rodnych
• bóle podbrzusza o nieznanej przyczynie
• bolesne miesiączki
• trudności z zajściem w ciążę (diagnostyka i monitorowanie owulacji)
• monitorowanie rozwoju ciąży we wczesnym etapie
• kontrola po operacjach ginekologicznych
• diagnostyka i monitoring mięśniaków, torbieli, polipów, nowotworów narządów rodnych
• podejrzenie wad rozwojowych macicy i jajowodów

Przeciwwskazania do usg przezpochwowego

USG przezpochwowe nie jest wykonywane gdy:

• występuje świeża rana, krwawienie lub stan zapalny narządów płciowych
• badana nie rozpoczęła współżycia seksualnego
• występują poważne deformacje pochwy lub zrosty uniemożliwiające bezpieczne wprowadzenie sondy

W tych przypadkach stosowane są alternatywne metody obrazowania.

Przygotowanie do badania

USG transwaginalne nie wymaga zaawansowanego przygotowania.

Higiena intymna i stan pęcherza moczowego

Zalecana jest standardowa codzienna higiena intymna. Tuż przed badaniem należy opróżnić pęcherz moczowy, co poprawia jakość obrazowania.

Optymalny moment badania w cyklu miesiączkowym

Badanie najlepiej wykonać między 5. a 10. dniem cyklu menstruacyjnego, gdy błona śluzowa macicy jest najcieńsza. W przypadku pilnych wskazań USG można przeprowadzić w dowolnej fazie cyklu, również podczas menstruacji.

Przebieg badania usg transvaginalnego

Badanie trwa średnio 10–20 minut i jest przeprowadzane w gabinecie ginekologicznym.

Pozycja pacjentki i wprowadzenie sondy

Pacjentka zajmuje pozycję leżącą na plecach, z nogami ugiętymi i lekko rozłożonymi. Lekarz ostrożnie wprowadza sondę do pochwy po uprzednim pokryciu jej żelem.

Kolejne etapy badania

Lekarz przesuwa sondę w celu uzyskania obrazów różnych narządów. W czasie badania obserwuje na monitorze budowę macicy, endometrium, jajników, jajowodów i zatoki Douglasa. W razie nieprawidłowości wykonuje zdjęcia wybranych struktur. Badanie nie powoduje bólu, może pojawić się lekki dyskomfort.

Ocena badanych struktur

USG transwaginalne pozwala szczegółowo ocenić najważniejsze narządy kobiecego układu rozrodczego.

Macica i endometrium

Weryfikowana jest wielkość i położenie macicy, grubość i jednorodność endometrium, obecność mięśniaków, polipów, zmian nowotworowych i wad wrodzonych.

Jajniki i pęcherzyki jajnikowe

Określana jest liczba i wielkość pęcherzyków jajnikowych, wykrywane są torbiele, zespół policystycznych jajników (PCOS) i zmiany guzowate.

Jajowody i wykrywanie zrostów

Analizowana jest drożność i budowa jajowodów. Umożliwia to wykrycie zrostów, poszerzeń czy wad anatomicznych.

Zatoka Douglasa i ocena płynu

Oceniana jest obecność płynu w zatoce Douglasa. Stwierdzenie płynu może wskazywać na krwawienie, stany zapalne, pęknięcie torbieli lub inne patologie.

Warianty usg dopochwowego

W zależności od sytuacji klinicznej, badanie może być rozszerzone.

Ultrasonografia dopplerowska

USG Dopplera pozwala ocenić przepływ krwi w naczyniach narządów rodnych. Umożliwia wykrycie nieprawidłowości w unaczynieniu guzów, mięśniaków czy zmian nowotworowych.

Usg z podaniem środka kontrastowego

Podanie środka kontrastowego do jamy macicy poprawia ocenę struktury macicy i jajowodów, szczególnie w diagnostyce niepłodności lub podejrzeniu niedrożności.

Alternatywne metody: przez powłoki brzuszne i przez odbyt

USG przez powłoki brzuszne wykorzystywane jest u kobiet nieprowadzących współżycia lub w przypadku przeciwwskazań do badania przezpochwowego. W sporadycznych sytuacjach stosuje się USG przez odbyt, zwłaszcza u dziewcząt lub kobiet ze znacznymi deformacjami pochwy.

Interpretacja wyników

Wynik badania dostępny jest zazwyczaj bezpośrednio po zakończeniu procedury.

Szybki dostęp do opisu badania

Opis badania wraz z ewentualnymi zdjęciami otrzymuje pacjentka tuż po USG. Pozwala to na natychmiastową rozmowę o wykrytych zmianach i w razie potrzeby szybkie wdrożenie dalszej diagnostyki lub leczenia.

Znaczenie dokumentacji i monitorowania zmian

Dokumentacja ultrasonograficzna umożliwia monitorowanie dynamiki zmian w kolejnych badaniach. Porównanie zdjęć pozwala ocenić wzrost torbieli czy mięśniaków oraz efekty leczenia.

Zalety i ograniczenia usg transwaginalnego

USG transwaginalne znajduje szerokie zastosowanie w ginekologii dzięki swoim licznym zaletom.

Bezpieczeństwo i komfort pacjentki

Badanie jest nieinwazyjne, bezpieczne dla kobiet w ciąży i praktycznie bezbolesne. Wysoka rozdzielczość obrazu zwiększa skuteczność diagnostyki.

Ograniczenia techniczne metody

USG transwaginalne nie zawsze umożliwia ocenę naczyń większych rozmiarów lub bardzo dużych guzów sięgających powyżej miednicy. Obecność gazów jelitowych lub otyłość mogą ograniczać jakość obrazu. Nie wykonuje się u kobiet, które nie odbyły jeszcze współżycia.

Dostępność i koszty

USG przezpochwowe jest łatwo dostępne w większości placówek ginekologicznych.

Gdzie można wykonać badanie

USG transwaginalne wykonują:

• poradnie ginekologiczne w całej Polsce (np. Enel-Med, Medicover, Medeor, Urovita)
• szpitale i oddziały ginekologiczno-położnicze
• prywatne gabinety specjalistyczne

Badania umawia się telefonicznie, przez internet lub osobiście.

Orientacyjne ceny usg transvaginalnego

Koszt badania w prywatnych placówkach rozpoczyna się od 220 zł, w zależności od miasta i rodzaju usługi dodatkowej (np. z kontrastem, Dopplerem). Wynik otrzymuje się natychmiast po badaniu.

USG transwaginalne stanowi skuteczne narzędzie wczesnej diagnostyki ginekologicznej. Szybka rejestracja na badanie i uzyskanie wyników pozwala podjąć decyzje terapeutyczne bez zbędnej zwłoki. Jeśli pojawiają się niepokojące objawy lub rozpoczęła się kontrola przed planowaną ciążą, skorzystaj z USG transwaginalnego i zadbaj o zdrowie swoich narządów rodnych.