Sposoby na przemarznięte dłonie, stopy i uszy

26 grudnia 2022, dodał: Marta Dasińska
Artykuł zewnętrzny

Jeśli nie zadbamy odpowiednio o naszą skórę, skutki odmrożenia mogą być długotrwałe, a nawet wieloletnie. Skóra twarzy i rąk może trwale nabrać brzydkiego rumienia, który będzie pojawiał się w reakcji na zimno. Czasem dochodzi do nieładnego łuszczenia się skóry w odmrożonych miejscach, czy nawet powstawania pęcherzy. Od odmrożenia, skóra może już zawsze reagować na zimno bólem, pękaniem i swędzeniem.

Odmrożenie jest to uszkodzenie ciała w skutek działania niskich temperatur, w wyniku którego temperatura tkanek spada poniżej 0ºC. Powstałe w ten sposób kryształki lodu uszkadzają strukturę komórek wywołując mikrozatorowość. Proces ulega przyspieszeniu, gdy tkanki kontaktują się z dobrymi przewodnikami ciepła, jak metale, woda czy gazy. Najczęściej odmrożeniu ulegają nieosłonięte części ciała takie jak: nos, uszy, palce. Powstanie i stopień ciężkości odmrożeń zależą od temperatury, wilgotności powietrza, prędkości wiatru, powierzchni skóry, czasu działania zimna.
Rozróżniamy odmrożenia lekkie, średnio ciężkie i bardzo ciężkie. Przy odmrożeniu lekkim obserwujemy zblednięcie skóry, a później zaczerwienienie, czasem skóra przyjmuje zabarwienie sinawe. Zmarznięciu towarzyszy zmniejszenie czucia. Później, kiedy odmrożenie ustępuje, obserwujemy przejściowe obrzmienie, piekący ból i swędzenie. Wszystkie te objawy ustępują po kilku dniach i nie mają skłonności do nawrotów. Dłużej działające zimno powoduje odmrożenie średnio ciężkie. Objawy te są wtedy już silniej zaznaczone – powstają pęcherze, które mogą być podbarwione krwią. Mechanizm powstawania tych pęcherzy jest taki sam, jak przy oparzeniach. I tu pod wpływem zimna następuje uszkodzenie naczyń krwionośnych, które przepuszczają płynną część krwi, osocze. Okolica odmrożenia jest bolesna nie tylko w miejscu, w którym są pęcherze, ale i obok nich. Te objawy odmrożenia ustępują powoli, nieraz w ciągu 2-3 tygodni. Miejsca odmrożenia są później bardzo wrażliwe na zimno. Każde następne zmarznięcie powoduje powstanie obrzęków piekących i swędzących. Bardzo ciężkie odmrożenia powstają wtedy, kiedy pod wpływem długo działającego zimna nie tylko zjawiają się pęcherze, ale cała skóra i tkanka podskórna ulega obumarciu, czyli martwicy (gangrena). Nieraz bardzo zmarznięte części ciała (uszy, palce nóg) mogą odpaść. Należy więc obchodzić się z nimi bardzo delikatnie. Gojenie się bardzo ciężkich odmrożeń trwa bardzo długo, nieraz nawet całe miesiące. Po takich odmrożeniach pozostają zniekształcenia i blizny.

Czynniki wpływające na powstanie odmrożeń:

1. niewystarczająca izolacja cieplna od mrozu i wiatru,
2. zmniejszone krążenie krwi w uciśniętych ubraniami tkankach,
3. zmęczenie,
4. duża wysokość,
5. współistniejące urazy,
6. choroby układu krążenia,
7. nieprawidłowe odżywianie,
8. odwodnienie,
9. hipotermia,
10. spożycie alkoholu,
11. palenie tytoniu.
Pierwsza pomoc w przypadku odmrożenia polega na możliwie szybkim przywróceniu krążenia w miejscu odmrożenia. Do niedawna zalecano w tym celu nacieranie śniegiem. Dużo lepsze efekty daje jednak ogrzewanie za pomocą kąpieli, okładów o coraz wyższej temperaturze, zaczynając od +25°C do +30°C, aż do +37°C. Można też nacierać miejsca odmrożenia niewielką ilością alkoholu. Dowodem przywrócenia krążenia w miejscu przemarzniętym będzie zaczerwienienie. Przywrócenie krążenia krwi zapobiega dalszemu marznięciu oraz, co nie jest bez znaczenia, usuwa skutki zmarznięcia. Samo miejsce zmarznięte natłuszczamy wazeliną i przykrywamy opatrunkiem suchym, albo też opatrunkiem spirytusowym, który przyspiesza ustąpienie objawów odmrożenia. W celu zapobieżenia zakażeniu odmrożonego miejsca używa się maści z antybiotykiem (oksykort, maść detreomycynową, neomycynową itd.). Pęcherzy, które tworzą się przy ciężkich odmrożeniach, nie należy otwierać. Powoduje to zakażenie i opóźnia gojenie. Należy więc postępować tak, aby nie uszkodzić pęcherzy. Na miejsce odmrożone kładziemy suchy, jałowy opatrunek i zwracamy się do lekarza tym szybciej, im cięższe jest odmrożenie. W celu ogrzania podajemy ciepłe napoje (dobrze osłodzoną ciepłą herbatę, kawę) oraz zdejmujemy z chorego odzież, jeśli jest wilgotna.

Nie wolno (!!!):


1. pocierać odmrożeń,
2. przebijać powstających pęcherzy,
3. poddawać odmrożonych części ciała działaniu wysokiej temperatury,
4. pozwalać na spożywanie alkoholu lub palenie tytoniu,
5. polewać miejsc odmrożonych zimną wodą ani okładać śniegiem.

Prawidłowe ogrzewanie odmrożonych części ciała:

1. Rozgrzej odmrożone miejsca ciepłą (nie gorącą!) wodą lub ogrzej ciepłymi, suchymi rękami. Nie nacieraj ich śniegiem.
2. Pij gorące napoje (nie alkohol, który rozszerza naczynia skóry i powoduje utratę ciepła).
3. Jeśli odczuwasz silne bóle, także w trakcie rozgrzewania, weź lek przeciwbólowy dostępny bez recepty.
4. Stosuj maści pobudzające krążenie.
5. Faza ogrzewania odmrożonych części ciała może być bardzo bolesna i trwać od czterdziestu pięciu minut do godziny. Dolegliwości można złagodzić, stosując środek przeciwbólowy.
Uwaga: W wyniku powtarzających się wielokrotnie zagrożeń i odtajeń powstają wyjątkowo rozległe uszkodzenia tkanek. Dlatego odtajanie ma sens tylko wówczas, gdy nie zachodzi niebezpieczeństwo ponownego zamarznięcia.
Zapobieganie odmrożeniom polega na ogólnym hartowaniu organizmu, noszeniu odpowiedniej odzieży, chroniącej przed zimnem, wygodnego obuwia, ciepłych rękawiczek itd. Należy pamiętać o tym, że ucisk obuwia, skarpetek, podwiązek, rękawic, ciasnej bielizny, ubrania, upośledza krążenie i sprzyja powstawaniu odmrożenia. Najważniejsze: ciepłe buty, czapka, rękawiczki, tłusty krem na twarzy. Niestety, czasem to nie wystarczy! Przy szczególnie niskich temperaturach na dworze, dużej wilgotności i silnym wietrze – najlepiej w ogóle nie wychodzić z domu. W zapobieganiu odmrożeniom ma też znaczenie codzienne mycie nóg, a więc usuwanie potu i soli w nim zawartych, zakładanie codziennie świeżych pończoch czy skarpetek, a w razie potrzeby i dwa razy dziennie. Wychodząc na mróz, należy odkryte części ciała natłuścić, np. wazeliną, tranem, tłustym kremem (są dostępne na rynku doskonałe kremy ochronne) itd. Ważne jest też pouczenie dzieci o tym, że kiedy jest zimno, to należy się ruszać, biegać, tupać nogami itd.

Sposoby na przemarznięte dłonie:

1. Kąpiel w gorącej oliwie z witaminami. Oliwę podgrzewamy, dodajemy ampułkę z witaminą A oraz z witaminę E. Dokładnie mieszamy. Oliwę dokładnie wcieramy w ręce i zostawiamy na możliwie długo. Zabieg można powtórzyć. Oliwa pomoże skórze odbudować warstwę tłuszczową i nawilży skórę, łagodząc swędzenie.
2. Sok z kiszonej kapusty. Inny domowy sposób na przemarznięte dłonie mówi o wcieraniu w nie soku z kiszonej kapusty. Sok najlepiej podgrzać, żeby nie był za zimny. Witaminy zawarte w soku odżywią skórę dłoni i przywrócą jej zachwianą równowagę.
3. Wazelina kosmetyczna. Wazelina jest chyba najpopularniejszym i najczęściej stosowanym sposobem na odmrożenia. Posmaruj dłonie grubą warstwą wazeliny kosmetycznej. Załóż rękawiczki, trzymaj możliwie długo. Najlepiej stosować na noc. Wazeliną możesz też smarować dłonie przed wyjściem na dwór. Jest bardzo tłusta, więc stanowi doskonałą barierę ochronną przed mrozem (oczywiście, trzeba jeszcze założyć rękawiczki).

Sposoby na przemarznięte stopy:

1. Kąpiel stóp w letniej wodzie. Można zapytać: dlaczego w letniej, a nie w gorącej? Otóż mocząc stopy w bardzo ciepłej wodzie, ryzykujemy poparzenie. Najlepiej zacząć od moczenia stóp w temperaturze pokojowej (około 20 stopni Celsjusza), cały czas je masując. Po jakimś czasie, gdy krążenie w stopie się poprawi, zmieniamy wodę na nieco cieplejszą (27-30 st. C), a potem na jeszcze cieplejszą (35-37 st.C).
2. Zadbaj o zimowe buty. O tym, że na zimowych butach nie ma co oszczędzać – wie każdy. Pamiętajmy, że buty zimowe nie mogą być ciasne! Tu się pojawia problem, większość kobiecych butów, nie oszukujmy się, została zaprojektowana tak, by idealnie dopasowywać się do stopy. Pamiętajmy, że ciasna cholewka i nosek buta nie pozwalają na właściwe krążenie krwi w stopie, co staje się częstą przyczyną odmrożeń. Warto też zainwestować w dodatkowe wkładki. Aby buty nie przemakały, stosuj impregnaty i regularnie je pastuj.

Sposoby na przemarznięte policzki, uszy, nos:

1. Nacieranie roztworem alkoholowym. W przypadku odmrożenia części twarzy, można zastosować masaż rozgrzewający roztworem alkoholowym. Jeśli Twoja skóra jest bardzo podrażniona lub nie toleruje roztworu alkoholowego, masaż można wykonać tłustym kremem, uprzednio podgrzanym w dłoniach.
2. Tłuste kremy na mróz. Przed każdym wyjściem z domu nie wolno zapominać o posmarowaniu nosa, brody i policzków tłustym kremem. Taki krem tworzy dobrą barierę ochronną przed mrozem i skutecznie zapobiega odmrożeniom. Absolutnie nie wolno używać kremów nawilżających na mróz!
 

zobacz również: