Jakie są przyczyny i objawy cukrzycy u psów?
Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących chorób o podłożu endokrynologicznym, a statystyki pokazują, że z roku na rok zapada na nią coraz więcej psów. W wyniku choroby organizm zwierzęcia traci zdolność do prawidłowego kontrolowania poziomu glukozy we krwi, co ma bezpośredni związek niedoborem lub całkowitym brakiem insuliny, hormonu wytwarzanego przez komórki β trzustki.
– Wyróżnia się trzy typy cukrzycy: insulinozależną (typ 1), insulinoniezależną (typ 2) oraz cukrzycę wtórną. U większości psów diagnozuje się cukrzycę typu 1, zapadają na nią głównie zwierzęta w średnim wieku, bądź starsze. Przyczyn cukrzycy upatruje się m.in. w różnego rodzaju zaburzeniach funkcji trzustki wynikających z infekcji wirusowych, stanów zapalnych, również o podłożu autoimmunologicznym, oraz w skłonnościach dziedzicznych. Niektóre z ras, np. samojedy, sznaucery miniaturowe, pudle, jamniki, czy labradory, mogą być nieco bardziej narażone na ryzyko wystąpienia tej choroby. Z doświadczeń lekarzy weterynarii wynika również, że częściej chorują suki. – tłumaczy Edyta Gierałt, ekspert ds. żywienia Royal Canin. Wśród typowych objawów cukrzycy, które powinny skłonić właścicieli psów do jak najszybszej konsultacji z lekarzem weterynarii, należy wymienić wielomocz, wzmożone pragnienie, spadek masy ciała, zwiększony apetyt oraz apatię. Diagnoza postawiona zbyt późno może mieć bardzo negatywny wpływ na stan zwierzęcia. Nieleczona cukrzyca prowadzi do wielu, często tragicznych w skutkach, powikłań. W porę podjęta terapia to z kolei szansa na ustabilizowanie stanu zwierzęcia, poprawę jego samopoczucia i przedłużenie jego życia. W większości przypadków cukrzyca jest stanem nieodwracalnym. Podstawowym celem terapii jest przywrócenie i utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi, co osiąga się poprzez podawanie insuliny i, co nie mniej istotne, właściwe żywienie psa cukrzyka.
Jak wspomnieliśmy, jednym z objawów choroby jest spadek masy ciała następujący przy jednoczesnym wzmożeniu apetytu. Pies zaczyna więcej jeść, a mimo to traci na wadze. W myśl błędnie pojmowanej troski o swoich czworonożnych podopiecznych, część właścicieli nie może pohamować się wówczas od dokarmiania ich rozmaitymi smakołykami, w tym resztkami z własnego stołu. Takie zachowania z reguły przynoszą więcej szkody niż pożytku zwierzętom zdrowym, a w przypadku zwierząt chorych ich konsekwencje bywają wręcz tragiczne. Niewłaściwe karmienie lub przekarmianie psa cukrzyka może znacznie pogorszyć stan jego zdrowia, a nawet doprowadzić do śmierci zwierzęcia.
– Nadwaga i otyłość są przyczyną wielu zaburzeń zdrowotnych u ludzi, jak i zwierząt. Pies cukrzyk zaopatrzony w bagaż zbędnych kilogramów to znacznie trudniejszy pacjent, gdyż ustabilizowanie poziomu glukozy w jego krwi jest o wiele bardziej skomplikowane. Otyłość to także dodatkowy czynnik ryzyka jeśli chodzi o rozwój tzw. insulinooporności, głównego objawu cukrzycy typu 2. Zapobieganie nadmiernemu wzrostowi masy ciała psa ma zatem niezwykle istotne znaczenie. W razie zdiagnozowania cukrzycy typu 1 u psa z nadwagą, należy bezwzględnie zadbać o odchudzenie zwierzęcia. Powinno się to odbywać pod kontrolą lekarza weterynarii, który ustali najodpowiedniejszą dietę sprzyjającą stopniowej redukcji wagi otyłego psa. – wyjaśnia lek.wet. Aleksandra Słyk-Przeździecka, behawiorysta zwierzęcy DipCAPBT (COAPE).
Jakie są cele terapii dietetycznej u psów z cukrzycą?
Prawidłowo skomponowana dieta ma niebagatelne znaczenie dla przywrócenia zachwianej równowagi w organizmie chorego czworonoga. Najważniejszym wyzwaniem, z którym musi zmierzyć się właściciel psa cukrzyka, obok przełamania ewentualnego strachu przed wykonywaniem zastrzyków z insuliny, to wyrobienie u siebie właściwych nawyków związanych z karmieniem zwierzęcia. Najlepiej gdy każdy posiłek ma stały skład, wartość kaloryczną oraz podawany jest o tej samej porze dnia. Konsekwentne dawkowanie i stały harmonogram karmienia ustalony w porozumieniu z lekarzem weterynarii to kwestie priorytetowe. Podawanie przekąsek i smakołyków pomiędzy posiłkami utrudnia stabilizację poziomu glukozy, dlatego należy tego unikać. Jeśli bardzo zależy nam na nagradzaniu psa smakołykami, np. w ramach szkolenia, muszą być one uwzględnione w dziennej dawce pokarmowej. W przeciwnym razie wyliczona dawka insuliny będzie zbyt niska i poziom cukru we krwi wzrośnie. Rodzaj i ilość ewentualnych przekąsek zawsze trzeba uzgodnić z lekarzem weterynarii.
Jakie są potrzeby żywieniowe psa cukrzyka?
Zwierzęta, u których nie udało się ustabilizować poziomu cukru we krwi mają obniżoną zdolność metabolizowania składników pokarmowych. Ich dieta powinna z jednej strony zawierać wszystkie potrzebne składniki pokarmowe, a z drugiej, być na tyle smaczna, by zwierzę chętnie ją jadło. Po uzgodnieniu tego z lekarzem weterynarii można pokusić się o przygotowywanie domowych posiłków dla chorego czworonoga. Prostszym rozwiązaniem wydaje się jednak skorzystanie z gotowych rozwiązań opracowanych z myślą o specyficznych potrzebach psa cukrzyka.
Pamiętajmy, że po każdym posiłku dochodzi do wzrostu stężenia glukozy we krwi. Priorytetem jest więc ograniczanie hiperglikemii poposiłkowej. Posiłki psa cukrzyka powinny być bogate w węglowodany złożone, z których glukoza uwalniana jest stopniowo i przez dłuższy czas, co zapobiega zbyt gwałtownym zmianom jej poziomu. Zawartość węglowodanów prostych, po spożyciu których poziom cukru we krwi podnosi się zbyt szybko, należy zdecydowanie ograniczać. Dieta powinna zawierać wysoki poziom białka, co sprzyja utrzymaniu beztłuszczowej masy ciała.
Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy z zakresu żywienia psów z cukrzycą, zaleca się także stosowanie diety zawierającej umiarkowaną ilość włókna pokarmowego, będącego mieszanką postaci rozpuszczalnej i nierozpuszczalnej oraz pochodzącego z takich źródeł jak soja lub pulpa buraczana.
Innymi powszechnie stosowanymi wskazaniami żywieniowymi dotyczącymi psów ze zdiagnozowaną cukrzycą jest podawanie diety o ograniczonej zawartości tłuszczu, i zawierającej lekkostrawne białko. Poleca się także wzbogacenie diety o składniki takie jak L-karnityna, która sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy mięśniowej u psa cukrzyka.
Konsekwentne przestrzeganie uzgodnionych z lekarzem weterynarii zaleceń dotyczących podawania insuliny oraz sposobu karmienia psa cukrzyka znacznie ułatwia prowadzenie terapii, zapobiega wahaniom poziomu glukozy we krwi i pozwala zapewnić zwierzęciu należyty komfort życia poprzez minimalizowanie negatywnych skutków choroby.
