Objawy i konsekwencje niedoboru witaminy D

Niedobór witaminy D to istotny i powszechny problem zdrowotny, który dotyczy populacji ogólnej i chorych. Występuje niezależnie od szerokości geograficznej i miejsca zamieszkania, wieku, płci i rasy. W Polsce niedobór witaminy D stwierdzono aż u 90% osób dorosłych, dzieci i młodzieży1. Bez względu na wiek niski poziom witaminy D w organizmie wiąże się ze znacznym wzrostem ryzyka rozwoju wielu różnych schorzeń oraz szeregu negatywnych skutków ubocznych1. Jakie są objawy i skutki niedoboru witaminy D u dorosłych i dzieci? Jak zadbać o odpowiedni poziom witaminy D i kiedy konieczna jest suplementacja? Odpowiadamy!

Czym jest witamina D i jak wpływa na organizm?

W związku z działaniem regulującym gospodarkę wapniowo-fosforanową witaminy D wpływa ona na układ kostny, będąc odpowiedzialną za prawidłowe kształtowanie się kości u dzieci i niemowląt. Ma istotne znaczenie także dla zębów¹. Odpowiedni poziom witaminy w organizmie ponadto pozytywnie wpływa na układ odpornościowy, chroniąc przed rozwojem różnych chorób².

Źródła witaminy D2 i D3

Najlepszym źródłem witaminy D jest synteza skórna po ekspozycji na promieniowanie światła słonecznego. Jednak w okresie od września do kwietnia w Polsce synteza skórna naturalnej witaminy D praktycznie nie zachodzi. Aby dostarczyć organizmowi odpowiednie ilości witaminy D, trzeba bowiem przebywać na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15 minut w godzinach 10–15 bez kremów z filtrem w okresie od maja do września. Wtedy suplementacja witaminy D nie jest konieczna, choć wciąż zalecana i bezpieczna¹.

Drugim źródłem witaminy D dla człowieka jest dieta, jednak nie jest ona tak efektywna, jak synteza skórna. W jedzeniu składnik ten występuje w dwóch formach – jako witamina D2 (pochodzenia roślinnego i z grzybów) oraz jako witamina D3 (pochodzenia zwierzęcego). Jakie produkty zawierają witaminę D? O odpowiedni poziom witaminy D w organizmie można zadbać, jedząc głównie ryby takie jak węgorz, łosoś dziki, śledź, a także żółtko jaja, ser żółty, mleko i niektóre grzyby¹.

Niedobór witaminy D – objawy i skutki zdrowotne

Deficyt witaminy D wpływa negatywnie na zdrowie, przy czym objawy niedoboru i skutki zależą od stopnia deficytu. W okresie rozwojowym niskie stężenie witaminy D może prowadzić do zwiększonej częstości pojawiania się takich objawów jak³:

• zaburzenia wzrastania (spowolnienie tempa wzrostu),
• zaburzenia mineralizacji tkanki kostnej (krzywica u dzieci, malacja lub porozomalacja, rzadziej osteoporoza), z objawami takimi jak złamania niskoenergetyczne i deformacje kośćca,
• zaburzenia mineralizacji zębów i pogorszenie jakości szkliwa (może rozwinąć się próchnica),
• wzrost ryzyka rozwoju chorób autoimmunologicznych, chorób alergicznych, niektórych chorób przewodu pokarmowego i chorób endokrynologicznych.

Biorąc pod uwagę ryzyko wystąpienia powyższych objawów, szczególnie groźny jest niedobór witaminy D3 u dzieci. W przypadku ich zaobserwowania należy szybko uzupełnić niedobór witaminy. Pozwoli to uniknąć innych, bardziej odległych w czasie skutków niedoboru witaminy D. Ciężki niedobór witaminy może prowadzić m.in. do kancerogenezy lub przyspieszonego rozwoju osteoporozy, neuropatii i enecefalopatii³.

Pamiętajmy, że nie tylko niedobory tej witaminy są groźne dla zdrowia. Przedawkowanie witaminy D również może mieć skutki uboczne³.

Jak szybko uzupełnić niedobór witaminy D3?

W przypadku niedoboru witaminy D w organizmie człowieka warto rozważyć suplementację. Stosowanie preparatów z witaminą D pozwoli uniknąć objawów i skutków jej niedoboru. Dawka witaminy D dla dzieci i dorosłych powinna być dobrana stosownie do zapotrzebowania organizmu. Najlepiej stosować się do zaleceń producenta wybranego produktu z witaminą D w tej kwestii lub poprosić lekarza o dobranie odpowiedniej dawki witaminy¹. Pozwoli to uniknąć nadmiaru witaminy D, który podobnie jak zbyt niski poziom witaminy D jest również szkodliwy.

Na zlecenie Juvit

Bibliografia:

1. Rusińska A., Płudowski P., Walczak M. i in., Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018 r., Postępy neonatologii, 2018;24(1).

2. Kościej A., Skotnicka-Graca U., Ozga I., Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci, Probl Hig Epidemiol 2017, 98(2): 110-117.

3. Karwat I., Kołłątaj W., Kołłątaj B. i in., Kliniczne i laboratoryjne wykładniki niedoboru witaminy D u dzieci i młodzieży ze zmianami próchnicowymi zębów, Probl Hig Epidemiol 2013, 94(1): 122-129.