Każdy z nas doświadczył w swoim życiu bólu głowy. Istnieje jednak kilka rodzajów bólu głowy, a to oznacza, że ból bólowi nie jest równy. Do najbardziej uciążliwych należą bóle migrenowe, które powodują wyłączenie cierpiącej na nie osoby z życia codziennego nawet na kilka dni. Osoby borykające się z tą chorobą często spotykają się z niezrozumieniem ze strony osób, które nigdy nie doświadczyły bólów migrenowych. Ci, którzy nie zdają sobie sprawy co to jest migrena traktują osoby na nią cierpiące jako przewrażliwione zwykłym bólem głowy. Co zatem kryje się za tą osławioną migreną?
Czym jest migrena?
Migrena jest jedną z najczęstszych chorób nerwowo-naczyniowych, charakteryzujących się występowaniem epizodów bólu głowy, często ciężkich, z towarzyszącymi nudnościami i nadwrażliwością na bodźce, takie jak : światło, dźwięk i ruchy głowy. Migrena to silny, nawracający
i pulsujący ból głowy, który trwa zazwyczaj od 4 do 72 godzin. Jest to przewlekła choroba neurologiczna, która dotyka ok. 15% populacji, przy czym trzykrotnie częściej cierpią na nią kobiety. Roczny współczynnik chorobowości dla migreny wynosi ok. 12% (6% u mężczyzn i 15% u kobiet), a chorobowość w ciągu całego życia wynosi 15-18%.
Z aurą lub bez aury
Migrena może wystąpić z aurą lub bez aury. W dużym badaniu na populacji stwierdzono, że u 64% chorych na migrenę nigdy nie występowała aura, u 18% aura występowała zawsze, zaś u 13% zdarzały się napady migreny z aurą lub bez aury.
Czym tak naprawdę jest migrena z aurą ? Aurą migrenową nazywamy trwające kilka lub kilkadziesiąt minut symptomy neurologiczne poprzedzające ból głowy.
Biorąc pod uwagę występowanie aury, 99% objawów ma charakter wzrokowy (powoduje zaburzenia widzenia), 31% występuje razem z wrażeniami czuciowymi, 18% dotyczy mowy, zaś 6% dotyczy wrażeń motorycznych.
O migrenie z aurą mówimy wtedy, gdy pojawiają się ogniskowe objawy neurologiczne, które mogą występować przed atakiem migreny, nie więcej niż godzinę przed atakiem. Czasami aura może rozpocząć się dopiero podczas bólów głowy. Najczęściej są to objawy wzrokowe, mogą to być błyskające światła, migocące mroczki, jasne plamy, a także zaburzenia widzenia, niedowidzenie połowiczne lub całkowite zaniewidzenie. Wszystkie te typy dolegliwości mogą również występować jednocześnie podczas jednego napadu aury. Aura może także występować w postaci objawów ruchowych, czuciowych, zaburzeń mowy, zaburzeń nerwowo-czaszkowych lub zaburzeń równowagi. Objawy aury są całkowicie odwracalne.
O migrenie bez aury mówimy wtedy, gdy u chorego występują napady bólowe spełniające następujące kryteria:
- ból głowy narasta w ciągu minut od łagodnego do bardzo silnego, ma charakter napadowy, napad trwa nie krócej niż 4 godziny i nie dłużej niż 72 godziny
- spośród dalej wymienionych objawów, występują minimum dwa:
- ból zlokalizowany jest u większości (60%) pacjentów jednostronnie, zwykle lokalizuje się za gałką oczną, w czole i w skroni. Bywa również obustronny lub naprzemienny, raz po jednej stronie i raz po drugiej stronie głowy.
- ból ma charakter pulsujący, tętniący i rozrywający
- ból uniemożliwia zwykłe, codzienne funkcjonowanie
- objawy nasilają się podczas normalnej aktywności fizycznej
- bólowi głowy towarzyszą nudności i/lub wymioty
- ból wiąże się z fotofobią (nadwrażliwością na światło) i/lub fonofobią (nadwrażliwością na dźwięki)
Przebieg napadu w typowych przypadkach składa się z 4 faz :
1) Przed napadem
do objawów występujących przed napadem zaliczamy najczęściej zaburzenia nastroju, apetytu lub koncentracji a także uczucie zmęczenia, euforii czy też poirytowania. Wymienione objawy mogą pojawić się dzień lub kilka dni przed napadem bólu głowy
2) Aura
Objawy aury, która charakteryzuje się szeregiem objawów neurologicznych, takich jak : pogorszenie widzenia, mroczki, trudności w mówieniu, a także objawy czuciowe, czyli mrowienie lub dyskomfort z jednej strony ciała nasilają się w ciągu 5 do 20 minut i trwają łącznie od 30 do 60 minut.
3) Napad bólu głowy
4) Wyczerpanie, senność, spowolnienie
Skutki migreny w życiu pacjenta
W ankiecie przeprowadzonej przez WHO, czyli Światową Organizację Zdrowia, ciężką migrenę oceniono jako jedną z chorób przewlekłych wywołujących największą niepełnosprawność, podobnie jak porażenie czterokończynowe, psychozy i otępienie. Badanie to pokazuje, że w ocenie WHO dzień ciężkiego napadu migreny jest przyczyną takiej samej niepełnosprawności jak dzień przeżyty przez pacjenta z porażeniem czterokończynowym.
Fenotyp bólu głowy może zmieniać się wraz z upływem czasu, szczególnie przy współistniejącym nadużywaniu leków przerywających napady migreny. Wraz z przyjmowaniem coraz większych ilości leków przeciwbólowych chorzy często skarżą się, że napady migreny potęgują się lub przechodzą w przewlekły codzienny ból głowy z zaostrzeniami.
Jak można pomóc pacjentowi ?
Istotnym elementem postępowania w przypadku migreny jest wyjaśnienie pacjentowi, że:
- choroba polega na dziedzicznej skłonności do występowania bólu głowy i nie można jej całkowicie wyleczyć
- przebieg choroby może być modyfikowany i kontrolowany poprzez odpowiednie dostosowanie stylu życia, wykorzystanie leków lub poddanie się zabiegowi chirurgicznemu. Chirurgiczne leczenie migreny polega na zmniejszeniu nacisku na różne gałęzie nerwu trójdzielnego. U wielu osób właśnie to wzajemne oddziaływanie mięśnia marszczącego i nerwu trójdzielnego prowadzi do napadu migreny. Zakwalifikowanie do tego zabiegu poprzedzone jest wywiadem oraz diagnozowaniem pacjenta.
- choroba nie zagraża życiu i nie wiąże się z występowaniem poważnej choroby (z wyjątkiem kobiet, u których występuje migrena z aurą i które przyjmują estrogenowe doustne środki antykoncepcyjne, co może prowadzić do zwiększenia ryzyka udaru mózgu), ale może się wiązać ze znacznym pogorszeniem jakości życia
- odpowiednie postępowanie może pomóc w skutecznym opanowaniu objawów choroby.
Prawidłowe rozpoznanie i leczenie migreny istotnie wpływa na zdolność do aktywnego uczestniczenia w życiu społecznym i zawodowym, na czym najbardziej zależy wszystkim cierpiącym na tę chorobę.
