Marta Strzelecka: Ziemianki. Co panie z dworów łączyło z chłopkami

18 października 2023,
dodał: Redakcja
Artykuł zewnętrzny

Postępowe dobrodziejki czy strażniczki patriarchatu?

Szkoła w Nałęczowie, działająca w pierwszej połowie XX wieku, wpisuje się w ostatni rozdział historii polskiego ziemiaństwa. W prowadzonej przez ziemianki placówce nauczano kobiety z różnych klas – choć w założeniu przede wszystkim chłopki – fachowego prowadzenia gospodarstwa.

Marta Strzelecka rozmawia z rodzinami nauczycielek pracujących niegdyś w nałęczowskiej szkole oraz z dziećmi i krewnymi absolwentek, zgłębia archiwa, międzywojenną prasę, prace naukowe i zastanawia się, jak układały się relacje między ziemiankami i chłopkami i jakie znaczenie miały starania pań z dworów, by zbliżyć do siebie włościanki.

Ziemianki opisują, jak rozwijał się system edukacji kobiet w Polsce, jak zmieniało się postrzeganie roli pani domu, osoby wolnej i samodzielnej, oraz jak w ówczesnej rzeczywistości kobiety wspierały się wzajemnie. I jak dużo my, w kolejnych pokoleniach, możemy mieć wspólnego z tamtymi córkami, żonami, partnerkami czy kobietami wybierającymi życie bez mężczyzn.

Opowieść o dawnych podziałach klasowych i wyboistej drodze do emancypacji.

Książka Marty Strzeleckiej skupia uwagę na ziemiankach. Poznajemy ich świat i rolę, jaką odgrywały w życiu chłopek, jak radziły sobie z zadaniami płynącymi z obowiązków, które sobie wyznaczyły i które wymuszał na nich patriarchat: edukatorek, społecznic, przewodniczek ludu, żon wspierających mężów, kobiet prowadzących domy. Autorka pokazuje, że kobiety próbowały łączyć niemożliwe do połączenia, i zwykle robiły to swoim kosztem. To kolejna niezwykle ważna i ciekawa pozycja ukazująca ogromną siłę kobiet, ich solidarność i wpływ na kształtowanie się społecznego i domowego życia. [Sylwia Chwedorczuk, autorka książki Kowalska. Ta od Dąbrowskiej]

Postępowe dobrodziejki czy strażniczki patriarchatu? Autorka pokazuje wielowymiarowy portret ziemianek, które zakładają szkoły i organizują kursy dla kobiet, ale mają do emancypacji „podejście pełne kompromisów”. Same uwikłane w sieć społecznych oczekiwań, kaganek oświaty traktują często jak narzędzie do utrwalania panujących norm. Wydaje się, że wiele bohaterek tej książki chciałoby powtórzyć słowa powieści Giuseppego Tomasiego di Lampedusy: „Jeśli chcemy, by wszystko pozostało tak, jak jest, wszystko się musi zmienić”. [Karolina Dzimira-Zarzycka, autorka książki Samotnica. Dwa życia Marii Dulębianki]

Książkę poleca Wydawnictwo Marginesy

 

Strzelecka pokazuje ważny moment w historii polski z perspektywy kobiet. Tego dzieci powinny się uczyć w szkołach. Bohaterki Ziemianek były aktywne i działały społecznie, a walcząc o swoje prawa, potrafiły się zjednoczyć ponad podziałami politycznymi. Szkoła w Nałęczowie jest tego świetnym przykładem: kolektywny wysiłek przedwojennych kobiet zaowocował stworzeniem miejsca, którego idea wyprzedzała swoje czasy.

Anna Jadowska, reżyserka i scenarzystka






Warning: Undefined property: stdClass::$files in /data/www/urodaizdrowie.pl/web/wp-content/plugins/wp-hummingbird/core/modules/minify/class-minify-group.php on line 1429 Warning: Trying to access array offset on value of type null in /data/www/urodaizdrowie.pl/web/wp-content/plugins/wp-hummingbird/core/modules/minify/class-minify-group.php on line 1429 Warning: Attempt to read property "error" on null in /data/www/urodaizdrowie.pl/web/wp-content/plugins/wp-hummingbird/core/modules/minify/class-minify-group.php on line 1429 Warning: Undefined property: stdClass::$files in /data/www/urodaizdrowie.pl/web/wp-content/plugins/wp-hummingbird/core/modules/minify/class-minify-group.php on line 1433 Warning: Trying to access array offset on value of type null in /data/www/urodaizdrowie.pl/web/wp-content/plugins/wp-hummingbird/core/modules/minify/class-minify-group.php on line 1433 Warning: Undefined array key "hash" in /data/www/urodaizdrowie.pl/web/wp-content/plugins/wp-hummingbird/core/modules/minify/class-minify-group.php on line 1259 Warning: Undefined array key "response" in /data/www/urodaizdrowie.pl/web/wp-content/plugins/wp-hummingbird/core/modules/minify/class-minify-group.php on line 1274 Deprecated: stripslashes(): Passing null to parameter #1 ($string) of type string is deprecated in /data/www/urodaizdrowie.pl/web/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/pro/blocks.php on line 1078 Warning: Undefined array key "type" in /data/www/urodaizdrowie.pl/web/wp-content/plugins/wp-hummingbird/core/modules/minify/class-minify-group.php on line 1340 Warning: Undefined array key "response" in /data/www/urodaizdrowie.pl/web/wp-content/plugins/wp-hummingbird/core/modules/minify/class-minify-group.php on line 1377