Kuchnia kresowa – różne przepisy, tradycyjne dania

1 stycznia 2021, dodał: Marta Dasińska
Artykuł zewnętrzny

 

Dzisiejszy sposób utożsamiania geograficznego Kresów obejmuje obszar dawnych województw: wileńskiego, poleskiego, wołyńskiego, tarnopolskiego, stanisławowskiego, nowogródzkiego i białostockiego. Kuchnia kresowa kształtowała się, zatem na przestrzeni dziejów i pozostawała w kulinarnej strefie wpływów kuchni litewskiej, białoruskiej, ukraińskiej, rosyjskiej, austro-węgierskiej, a także żydowskiej, ormiańskiej i tureckiej. Jest więc kuchnią o bardzo różnorodnym i bogatym dziedzictwie wielonarodowościowym, chociaż często utożsamia się ją z regionalną kuchnią polską.

Kuchnia kresowa, jako kuchnia wielonarodowa słynie z potraw wysokokalorycznych, tłustych i sytych. To kuchnia niezwykle smaczna, bogata i rodzinna, wyróżniająca się daniami drobnoszlacheckimi i chłopskimi, z wykorzystaniem produktów prostych, głównie rolnych, mleczarskich i leśnych. Na kresach niemal wszystko i zawsze (nawet śniadanie) jada się na ciepło. Chociaż niezbyt wykwintnie, czy wyrafinowanie, jednak jada się dużo, syto, treściwie i pysznie.

Kuchnia kresowa to ciekawe i bogate potrawy wykonane z prostych składników. Głównym produktem wykorzystywanym w kuchni są ziemniaki, które stanowią podstawę placków ziemniaczanych (do wyboru: z cukrem, kwaśną śmietaną, cebulą, skwarkami), fuszera, pyz, babki i kiszki ziemniaczanej (masa ziemniaczana ze słoniną, smażonym boczkiem i przyprawami, zup ziemniaczanych i zapiekanek. Często na stołach goszczą też placki ziemniaczane z dodatkiem mielonego mięsa zwane dranikami polane śmietaną, jogurtem lub kefirem. Surowe ziemniaki są także głównym składnikiem dania zwanego rejbak, czyli ciasta z tartych ziemniaków, kaszy, cebuli i słoniny.

Kuchnia kresowa to także zbiór receptur na potrawy i dania mączne. W domowej kuchni kresowej dominują pierogi, cepeliny, kartacze, kołduny, czebureki, gołąbki, bliny i różne kluski. Bliny, czyli rodzaj racuchów podaje się na słodko z cukrem i jogurtem oraz w wersji bardziej wytrawnej z kwaśną śmietaną, mięsem, grzybami czy kawiorem. Czeburek to pieróg z ciasta wyrobionego z mąki, wody i soli z nadzieniem z mięsa baraniego i ostrymi przyprawami, który smaży się w oleju i spożywa trzymając w dłoni. Natomiast pymchy to smażone pierogi z pysznym nadzieniem z kaszy gryczanej, popijane maślanką, kaczęgi to pierogi z nadzieniem z kaczki okraszone zasmażką, a pielmienie syberyjskie to małe okrągłe pierożki faszerowane dobrze przyprawionym mielonym mięsem, polewane podsmażoną cebulką. Kresy wyróżniają się też pampuchami, czyli kluskami z ciasta drożdżowego gotowanymi na parze i podawanymi na słodko, pierekaczewnikami czyli warstwowym ciastem makaronowym nadziewanym serem, jabłkami lub mięsem, charakterystyczne są także zucielki, czyli niewielkie drożdżowe paszteciki z farszem grzybowym lub mięsnym, cebulniaczki – drożdżowe bułeczki nadziewane lekko podsmażoną cebulą podawane z czerwonym barszczem lub zupa grzybową oraz knysze – bułeczki drożdżowe z kapustą. Symbolem Kresów jest także kutia i kulebiak drożdżowy, czyli duży pieróg nadziewany zazwyczaj kapustą, rybami, jajkami, a także gotowanym ryżem.

Wśród mięs dominują wieprzowina i drób, daniem wielkanocnym jest fałszywy zając, czyli klops, zwany również pieczenią zabużańską, podawany z sosem z suszonych grzybów, wermutu i masła, tradycyjne wędliny, jak palcówka i kindziuk, a także sery (np. ser koryciński, twaróg hajnowski). W kuchni kresowej popularne są także ryby, głównie karp: pieczony w śmietanie, faszerowany grzybami, gotowany z kaszą gryczaną albo duszony z cebulą w śmietanie, a także śledzie, np. po wileńsku z sosem z borowików lub podgrzybków, gęstym przecierem pomidorowym i wędzoną szprotką w oleju, czy w sosie winno-rodzynkowym. Znany jest również forszmak, czyli placuszki z masy śledziowo-ziemniaczanej z dodatkiem jabłka i cebuli. Na uwagę zasługuje wędzona sieja, sielawa z odrobiną soku z cytryny oraz lin w sosie śmietanowym.

Kuchnia kresowa to również kasze, które są podstawą obiadów, zup a także jako podstawowy dodatek do farszów, pasztetów i zapiekanek. Promowaną potrawą terenów kresowych jest wyrabiany na zakwasie ciemny chleb pieczony na liściu chrzanu, znanymi specjałami są również przetwory z grzybów, białys, czyli biały, musujący napój z kaszy jaglanej oraz miody. Kuchnia kresowa to także bogate i smaczne zupy, jak solianka, zupa ziemniaczana, chłodnik litewski, jacznik, krupnik, polewka z gruszek, biermuszka, zwana również faramatką lub gramatką, wykonana na bazie lekkiego piwa. Do tradycyjnego ukraińskiego barszczu doskonałym dodatkiem są pampuszki z czosnkiem, czyli małe puszyste bułeczki z żyta lub pszenicy.

Potrawy kuchni kresowej zawsze pachną przeróżnymi ziołami, bowiem cenione są tu: cebula, pietruszka, koper, czosnek i chrzan oraz majeranek, kolendra, szałwia, lubczyk, cząber, kminek i mięta. Kuchnia kresowa słynie też ze znakomitych destylatów i nalewek, wyśmienitych na trawienie, natomiast tradycyjnymi napojami bezalkoholowymi są: kwas chlebowy, kwas żurawinowy, kwas z suszonych owoców, sok brzozowy i podpiwek.

 

 



FORUM - bieżące dyskusje

Konkurs w Galerii Mokotów!
Ja lubię tam chodzić, są super sklepy...
Marudny bobas-pomocy
Po szczepieniach dzieci są marudne, a jeśli to trwa za długo, to jest to...
Koszty nauki
Mając dzieci trzeba przygotować się na wydatki. Wielu rodziców by chciało, żeby naukę finansowała...
Wątpliwości przed ślubem
Wątpliwości rozstrzyga się na niekorzyść narzeczonego. Po ślubie to już będzie za późno...