Według Światowej Organizacji Zdrowia wada zgryzu to stan narządu żucia, który powoduje wyraźne oszpecenie, znacznie ogranicza czynność żucia i oddychania i jest odczuwany przez pacjenta jako upośledzenie. Jest to zatem problem, który nie tylko ogranicza podstawowe funkcje i powoduje problemy zdrowotne w obrębie jamy ustnej, ale również wywołuje u pacjenta dyskomfort psychiczny związany z wystąpieniem defektów estetycznych. Pomimo że nie ma określonego przedziału wiekowego, w którym należy prowadzić leczenie ortodontyczne, warto rozpocząć je jak najwcześniej. Zastosowanie aparatu ortodontycznego w dzieciństwie zapobiega bowiem pełnemu rozwinięciu się deformacji i wystąpieniu powikłań.
Jakie objawy sugerują wady zgryzu?
Wady zgryzu często wykrywane są przez pediatrę podczas badań bilansowych, co pozwala na wczesne rozpoczęcie leczenia. Uwagę lekarza powinny zwrócić takie objawy jak asymetria w rysach twarzy, nadmiernie wysunięta lub cofnięta bródka oraz nieprawidłowe uszeregowanie zębów. Istnieje jednak szereg symptomów, które ciężko ocenić podczas rutynowego badania, powinny natomiast zaniepokoić rodziców i skłonić ich do wizyty u specjalisty. Należą do nich nieprawidłowe nawyki, takie jak obgryzanie ołówków, paznokci czy ssanie palców, stale otwarta buzia, wysuwanie języka, oddychanie ustami oraz wady wymowy. Brak leczenia ortodontycznego w dzieciństwie powoduje utrwalenie deformacji i powstawanie patologii w późniejszym życiu. Zaobserwowanie u osoby dorosłej takich objawów jak asymetryczny uśmiech, stłaczanie się zębów, szpara pomiędzy zębami, zachodzenie zębów na siebie, nadmierne odkładanie się kamienia, zgrzytanie zębami czy nadmierne ścieranie ich powierzchni również powinno skłonić do konsultacji ortodontycznej.
Jak leczymy wady zgryzu?
W przypadku wczesnego wykrycia wystarczającą metodą może być mioterapia, czyli wykonywanie przez pacjenta prostych ćwiczeń korygujących ustawienie zgryzu. Najpowszechniejszą metodą leczenia wad zgryzu jest zastosowanie stałego lub ruchomego aparatu ortodontycznego. Obecnie coraz więcej osób decyduje się na tę formę leczenia, gdyż aparaty przestały być postrzegane jako defekt estetyczny, a wręcz przeciwnie – stały się modnym i atrakcyjnym dodatkiem. Niestety ta forma leczenia nie jest pozbawiona powikłań. Najczęściej występują ból i dyskomfort oraz trudności w żuciu pokarmów, które na szczęście dotyczą głównie pierwszych dni leczenia i z czasem samoistnie ustępują. Mogą także pojawić się podrażnienia śluzówki przez ostre elementy aparatu ortodontycznego. Aby zminimalizować ryzyko powikłań należy przestrzegać zaleceń dietetycznych oraz intensywnie dbać o higienę jamy ustnej. Można także zabezpieczyć elementy drażniące błonę śluzową jamy ustnej poprzez zastosowanie wosku ortodontycznego, a gdy wystąpią podrażnienia warto zastosować preparat Anaftin® Płyn do płukania jamy ustnej. Tworzy on ochronną warstwę pokrywającą jamę ustną, stanowiącą barierę mechaniczną dla uszkodzonych okolic, łagodzi ból i wspomaga naturalny proces gojenia uszkodzonych tkanek.
W przypadku niektórych deformacji oraz wad nie poddających się leczeniu aparatem może być konieczne zastosowanie skojarzonego leczenia chirurgiczno-ortodontycznego.
