Jak zadbać o mental health w okresie świątecznym – skuteczne sposoby na stres i napięcie

7 grudnia 2025,
dodał: Marta Dudzińska

Okres świąteczny, choć kojarzy się z ciepłem i bliskością, dla wielu osób bywa czasem dużej presji i emocjonalnego przeciążenia. Zderzenie oczekiwań rodzinnych, intensywnych przygotowań oraz szumu zakupowego potrafi skutecznie obniżyć nastrój i wpłynąć na poczucie komfortu psychicznego.

Rosnąca świadomość mental health sprawia jednak, że coraz częściej mówi się o konieczności stawiania granic i dbania o siebie w tym wymagającym czasie. Dzięki odpowiednim strategiom święta mogą stać się spokojniejsze i zdrowsze.

Świąteczny stres jest naturalny, ale dzięki świadomemu stawianiu granic i dbaniu o mental health można przeżyć grudzień spokojniej i z większą uważnością.

Dlaczego święta wywołują stres?

Przedświąteczny stres wynika często z nagromadzenia obowiązków, oczekiwań społecznych i rodzinnych, a także kulturowego przekonania, że wszystko musi być idealne. Kobiety szczególnie często biorą na siebie rolę organizatorek, co generuje zmęczenie i poczucie odpowiedzialności za atmosferę całych świąt. Badania psychologiczne wskazują, że grudzień to miesiąc o zwiększonym ryzyku wypalenia emocjonalnego, głównie z powodu nadmiaru bodźców i braku odpoczynku. Dodatkowym źródłem stresu mogą być spotkania z rodziną, które nie zawsze przebiegają w atmosferze wsparcia i akceptacji.

Presja zakupowa wywołana reklamami i porównaniami w mediach społecznościowych tylko potęguje wrażenie, że święta muszą być perfekcyjne. Coraz więcej kobiet przyznaje, że czuje zmęczenie oczekiwaniami dotyczącymi prezentów, dekoracji, jedzenia i przedświątecznych przygotowań. Do tego dochodzi konieczność godzenia pracy, domu i życia prywatnego, co w grudniu staje się szczególnie wymagające. Warto zwrócić uwagę, że stres świąteczny ma swoje korzenie również w emocjach z przeszłości – nie dla wszystkich święta są pozytywnym wspomnieniem.

Psycholodzy podkreślają, że jednym z kluczowych wyzwań jest przebodźcowanie – natłok dźwięków, zapachów, świateł, rozmów i spotkań może prowadzić do napięcia. Upływający czas i poczucie „muszę zdążyć” powodują, że łatwo zapominamy o własnych potrzebach. Kobiety deklarują, że często czują presję, aby być „wszystkim dla wszystkich”, co odbiera im radość świąt. Warto także zauważyć, że często przyjmujemy cudze potrzeby jako własne, tracąc wewnętrzną równowagę.

Eksperci mental health zwracają uwagę, że pierwszym krokiem do zmiany jest świadome zauważenie, co nas stresuje. Każda z nas ma inne granice – dla jednej trudne są zakupy, dla innej presja gotowania, a dla jeszcze innej trudne rozmowy przy stole. Uznanie tej różnorodności to podstawa do tworzenia zdrowszych świąt. Ostatecznie najważniejsze jest to, aby święta nie były etapem wyczerpania, ale czasem, w którym możemy – choć na chwilę – złapać oddech.

Jak zadbać o zdrowie psychiczne w grudniu?

Stawianie granic w okresie świątecznym zaczyna się od prostego pytania: „Czego ja naprawdę potrzebuję?”. To moment na nazwanie swoich ograniczeń – fizycznych, emocjonalnych i czasowych. Specjaliści radzą, aby komunikować granice jasno i bez poczucia winy, bo dbanie o siebie nie jest egoizmem, lecz koniecznością. Jeśli nie jesteś w stanie ugotować dwunastu potraw, wybierz trzy ulubione i pozwól reszcie rodziny współtworzyć resztę stołu.

Jednym z najbardziej skutecznych narzędzi jest planowanie odpoczynku tak samo, jak planujemy zakupy czy spotkania. Wprowadzenie „małych przerw” w ciągu dnia, na spacer, gorącą herbatę czy chwilę wyciszenia, potrafi zdziałać cuda dla psychiki. Warto także wprowadzić zasadę: mniej porównań, więcej uważności. Media społecznościowe pokazują idealne obrazki, ale to tylko fragmenty rzeczywistości, które nie powinny wyznaczać naszych własnych standardów. Zdrowe granice dotyczą również relacji – możemy odmówić spotkania, na które zwyczajnie nie mamy siły. Możemy poprosić bliskich o pomoc, nawet jeśli wcześniej robiłyśmy wszystko same. Możemy też ustalić, że nie poruszamy przy stole tematów, które wywołują konflikty.

Ważną strategią jest także akceptacja niedoskonałości. Święta nie muszą wyglądać jak z reklamy, żeby były piękne. Czasem najcenniejsze są spontaniczne momenty – wspólny śmiech przy lepieniu pierogów, nieidealna choinka czy spokojny wieczór przy filmie. Coraz więcej mówi się również o uważności (mindfulness), która pomaga obniżyć poziom stresu i skupić się na tym, co naprawdę ważne, a także o slow holidays, czyli świąt w wersji spokojnej, minimalistycznej, bez udawania i bez presji. Najważniejsze jest to, by nie brać na siebie więcej, niż jesteśmy w stanie udźwignąć, i pozwolić sobie na odpoczynek bez poczucia winy.

Dbanie o zdrowie psychiczne w grudniu to także dbanie o ciało – odpowiednie odżywianie, sen, ruch i nawodnienie wpływają nie tylko na energię, ale też na emocje. Warto stworzyć własne mikro-rytuały, które regulują układ nerwowy: aromaterapia, ciepły prysznic, kojąca muzyka, ograniczenie ekranów wieczorem. Współczesne kobiety coraz śmielej stawiają na równowagę i wybierają święta, które dają im radość, a nie wypalenie. Najważniejsze, aby pamiętać, że mamy prawo tworzyć święta na własnych zasadach.