Cholesterol to związek tłuszczowy powstający w wątrobie. Pewna jego ilość jest zawsze obecna w krwiobiegu i niezbędna dla zdrowia. Istnieją jego dwa rodzaje – HDL, często określany jako dobry cholesterol, oraz LDL. Ten drugi jest niepożądany, gdyż jego wysoki poziom może prowadzić do powstania miażdżycy. To stan, w którym małe grudki cholesterolu odkładają się w wewnętrznej wyściółce naczyń krwionośnych tworząc tzw. blaszki miażdżycowe, zwężające tętnice i ograniczające przepływ krwi. Konsekwencją tego może być udar lub zawał serca. Od czego zależy poziom cholesterolu we krwi?
Geny
Uwarunkowania genetyczne częściowo decydują o ilości cholesterolu wytwarzanego przez organizm. Jego wysoki poziom może być dziedziczny. Dlatego w leczeniu takiego stanu tak ważne jest przeprowadzenie wywiadu rodzinnego.
Wiek i płeć
Kobiety po menopauzie mają wyższy poziom cholesterolu całkowitego niż mężczyźni w tym samym wieku, choć po 45 roku życia jego poziom wzrasta u obu płci. Przyczyną podwyższonego cholesterolu HDL u kobiet mogą być też estrogeny – żeńskie hormony płciowe. Również ciąża podnosi poziom cholesterolu. Zazwyczaj wraca on do normy po około 20 tygodniach od porodu.
Dieta
Niektóre składniki codziennej diety mogą podnosić poziom cholesterolu we krwi. Są to między innymi tłuszcze nasycone i trans. Te pierwsze występują głównie w żywności pochodzącej od zwierząt. Z kolei tłuszcze trans można znaleźć m.in. w margarynach, fast-foodach, daniach instant i pakowanych słodyczach. Przejście na zdrową dietę może znacząco obniżyć poziom cholesterolu. Należy jeść co najmniej pięć porcji warzyw dziennie i jedną porcję owoców. Bazą dla posiłków powinna być skrobia ze zbóż, pełnoziarnistego chleba, ziemniaków, brązowego ryżu czy makaronu. Dobrze jest co najmniej raz w tygodniu jeść tłustą rybę, a zamiast czerwonego mięsa lepiej wybierać podroby. Przy zbyt wysokim cholesterolu należy też unikać jaj, serów, pełnego mleka i masła. Zamiast tego ostatniego lepiej używać oleju słonecznikowego, rzepakowego lub oliwy z oliwek. Dobrze jest też ograniczyć spożycie soli do nie więcej niż 5 gramów dziennie.
Alkohol i papierosy
Choć picie zbyt dużej ilości alkoholu uszkadza wątrobę i powoduje inne problemy zdrowotne, to niektóre badania sugerują, że niewielka ilość czerwonego wina może być korzystna dla zdrowia, ponieważ podnosi poziom cholesterolu HDL. Na jego stężenie pozytywnie wpływa też rzucenie palenia.
Stres
Choć nie wykazano, aby stres powodował w dłuższej perspektywie wzrost poziomu cholesterolu we krwi, to problemem może być to, jak stan napięcia wpływa na codzienne nawyki. Na przykład, niektóre osoby pod wpływem nerwów pocieszają się jedząc tłuste potrawy.
Ćwiczenia
Regularna aktywność fizyczna może pomóc obniżyć poziom cholesterolu LDL, a zwiększyć HDL. Brak ruchu daje zależność odwrotną.
Waga
Dodatkowe kilogramy negatywnie wpływają na poziom cholesterolu we krwi. Ważnym czynnikiem jest też sposób, w jaki nadmiar tłuszczu odkłada się w organizmie. Figura w kształcie jabłka, z dużą ilością tkanki tłuszczowej wokół narządów wewnętrznych, powoduje większe ryzyko chorób. Ten problem na ogół dotyczy mężczyzn. Pozbycie się nadwagi może pomóc obniżyć poziom cholesterolu.
Jeśli zalecenia związane ze stylem życia nie przynoszą rezultatu, zwykle przepisuje się leki z grupy statyn. Działają one poprzez blokowanie enzymu odpowiedzialnego za wytwarzanie cholesterolu w wątrobie. Jednak zanim zacznie się je przyjmować, warto porozmawiać ze swoim lekarzem na temat powyższych wskaźników i tego, co można zrobić, by utrzymać cholesterol we krwi na zdrowym poziomie. Często działania podejmowane w celu kontrolowania jednego czynnika ryzyka pomagają również zredukować inne.
