Afty pojawiają się niespodziewanie. Bywają tak bolesne, że uniemożliwiają jedzenie i mycie zębów. To małe, bardzo dolegliwe owrzodzenia atakujące jamę ustną. Powstają, gdy jesteśmy osłabieni i przemęczeni.
Afty mogą pojawić się na podniebieniu i języku, ale głównie dotyczą miękkiego fałdu skóry, gdzie wewnętrzne strony policzków stykają się z dziąsłami. Może im towarzyszyć powiększenie i ból węzłów chłonnych w okolicy szyi. Cechą charakterystyczną aft jest to, że jeżeli raz pojawiły się u danej osoby, mogą nawracać przy każdym osłabieniu organizmu.
Jakie są przyczyny powstawania aft?
Afty to płytkie nadżerki, które mogą mieć różną wielkość – od 1 mm do nawet 2 cm średnicy. Pojawiają się pojedynczo, rzadziej w grupie. Goją się samoistnie w ciągu kilku, maksymalnie kilkunastu dni. Dotykają osób w wieku od 10 do 40 lat, choć afty przewlekle nawrotowe to przypadłość dotycząca głównie dorosłych. Oprócz zmęczenia i długotrwałego stresu ryzyko ich powstawania zwiększa niewłaściwa dieta powodująca niedobór żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12. Zmiany w jamie ustnej mogą wywoływać także niektóre leki na bazie antybiotyków i sterydów. U kobiet afty bardzo często pojawiają się przed miesiączką. Dużą rolę odgrywają również czynniki genetyczne oraz predyspozycje rodzinne. Wykazano, że około 30 proc. osób chorujących na aftozę nawrotową, ma w swojej najbliższej rodzinie kogoś z tą samą dolegliwością. Podobnie, jeśli u rodziców pojawiła się ta choroba, to ryzyko zachorowania u dziecka wynosi 90 proc. Małe afty może powodować również uszkodzenie jamy ustnej w wyniku ukłucia szczoteczką do zębów. Po ich wygojeniu nie pozostają blizny.
Jak skutecznie leczyć afty?
W większości przypadków afty można łatwo zdiagnozować, jednak czasami potrzebne są posiewy, by odróżnić je od zmian, jakie powoduje opryszczka lub zakażenie bakteryjne. Aby wykluczyć inne choroby sprzyjające powstawaniu i nawracaniu aft, warto również wykonać badania krwi i moczu.
Lekarz może zalecić środki przeciwbólowe oraz płukanie jamy ustnej naparami z rumianku, szałwii czy łopianu, które mają działanie lekko znieczulające, ułatwiające przełykanie i przyspieszające gojenie. W większości przypadków pomagają też leki do bezpośredniego stosowania na miejsce zmienione chorobowo. Ból powodowany przez afty w jamie ustnej skutecznie zmniejszają również odkażające tabletki do ssania, takie jak Sebidin.
W okresie leczenia aft należy zrezygnować z jedzenia mocno podgrzewanych, słonych lub mocno przyprawionych pokarmów, picia gorących napojów, a także z alkoholu. Trzeba też unikać owoców cytrusowych i innych kwaśnych produktów, które mogą doprowadzić do podrażnienia śluzówki. Lepiej jeść w tym czasie produkty mleczne, galaretki, budynie i kremy, których konsystencja ułatwia przełykanie.