Będąc jednym z najmniejszych narządów ludzkiego ciała, paradoksalnie wywiera na nie ogromny wpływ. Tarczyca – tak ważna, a tak często pomijana. Zdecydowanie nie doceniamy tego gruczołu, nie zdając sobie sprawy, iż jego prawidłowe funkcjonowanie warunkuje odpowiednią pracę całego organizmu.
Zjawisko problemów z tarczycą staje się coraz bardziej powszechne. Lekarze alarmują, iż grupa ludzi cierpiących na choroby tarczycy nieustannie się powiększa. Słyszymy nazwy takie jak: wole, niedoczynność lub nadczynność tarczycy, czy choroba Hashimoto. Czy orientujemy się, w jaki sposób objawiają się te schorzenia tarczycy, jak powinny być leczone, a także czym grozi ich zaniedbanie? Niestety, najczęściej nie. Warto zatem dowiedzieć się, jakie czynniki wpływają na prawidłowe funkcjonowanie tego narządu, zmniejszając tym samym ryzyko zachorowania.
Dlaczego tak ważna?
Tarczyca jest gruczołem wydzielania wewnętrznego (dokrewnym), a wydzielane przez ten narząd hormony trafiają do krwi i razem z nią transportowane są do tkanek i komórek w całym ciele. Wpływ hormonów produkowanych przez gruczoł tarczycy na nasze zdrowie jest kluczowy już w trakcie życia płodowego aż do późnej starości. Warunkują one bowiem prawidłowy rozwój mózgu płodu, wspomagają osiągnięcie odpowiedniego wzrostu i dojrzałości płciowej. W dorosłym życiu tarczyca wspomaga pracę układu krążenia, ruchu i trawienia, regulując przemianę materii. Nie sposób zapomnieć również o jej pozytywnym wpływie na funkcjonowanie naszej psychiki i procesy zachodzące w mózgu.
Dowiedz się i zapobiegaj
Za często zaniedbujemy profilaktykę. Wydaje nam się niemożliwe, by choroba dotknęła właśnie nas. Taka postawa nie sprzyja zdrowiu, często okazuje się, iż jest już za późno na podjęcie leczenia. Czy nie lepiej byłoby zatem poszerzyć wiedzę o danych chorobach, stosując odpowiednią profilaktykę?
Do najczęstszych chorób tarczycy należą: niedoczynność oraz nadczynność tego gruczołu. Na czym polega różnica i jak ją rozpoznać?
Zacznijmy od tego, że tarczyca odpowiada za produkcję i wydzielanie hormonów: trójjodotyroniny (T3), tyroksyny (T4) oraz kalcytoniny. Ich dostateczny poziom jest bardzo istotny, gdyż wpływają one na wzrost, rozwój ustroju i metabolizm. O niedoczynności tarczycy mówimy, gdy ilość hormonów produkowanych przez tarczycę jest niewystarczająca. Choroba ta, zwana także hypotyreozą, najczęściej dotyka kobiet w wieku 40 – 60 lat.
Do jej głównych objawów należą: senność, problemy z koncentracją, zaburzenia pamięci, nadmierne uczucie zimna, spadek odporności. W bardziej zaawansowanym stadium pojawiają się zaburzenia układu trawiennego skutkujące zbyt szybkim wzrostem masy ciała (często nadwagą), stany depresyjne, czy obniżenie sprawności intelektualnej.
Choroba Hashimoto, zwana inaczej przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy, jest to najczęściej występujące zapalenie gruczołu tarczowego. Powoduje pojawienie się procesu zapalnego, który prowadzi do niszczenia komórek tarczycy przez wytworzone w organizmie przeciwciała. W efekcie dochodzi do zmniejszenia produkcji hormonów gruczołu tarczowego. Warto również zdawać sobie sprawę z dodatkowego zagrożenia, jakim jest dziedziczność choroby, a także większe (nawet dwudziestokrotnie!) prawdopodobieństwo zachorowania u kobiet.
Mianem nadczynności tarczycy określa się odwrotny proces – liczba hormonów produkowanych przez tarczycę jest za duży. Choć prawdopodobieństwo zachorowania jest zdecydowanie większe u kobiet, objawy schorzenia są takie same dla obu płci. Podstawowym objawem jest oczywiście powiększenie tarczycy, zwane wolem tarczycy. Do innych objawów należą: zaburzenia snu, nienaturalnie przyspieszony metabolizm powodujący spadek masy ciała, biegunki, nadmierną potliwość, czy kołatanie serca. U kobiet może pojawić zaburzenie cyklu miesiączkowego, a w okresie ciąży choroba grozi nawet poronieniem.
Nadczynność tarczycy może przyjmować różną postać. Niekiedy jej przebieg może być zupełnie nieodczuwalny dla osoby chorej. Z drugiej strony może być mieć intensywny przebieg i stanowić zagrożenie życia. W przypadku, gdy nadczynność tarczycy jest zaawansowana, może dojść do tzw. przełomu tarczycowego, którego skutkiem jest tzw. niewydolność wielonarządowa oraz brak wydolności układów: pokarmowego i krążenia.
Podejmij odpowiednie kroki
Choroby tarczycy mogą w dużym stopniu utrudniać nasze funkcjonowanie, gdyż wiążą się często z bardzo dokuczliwymi objawami, które wpływają zarówno na kondycję fizyczną, jak i psychiczną chorego. Nie powinniśmy jednak traktować schorzenia jak wyroku. O ile choroba tarczycy nie jest wrodzona (niestety takie sytuacje się zdarzają), istnieje wiele form leczenia, a w niektórych przypadkach odpowiednio dobrana profilaktyka może w dużym stopniu przywrócić nam zdrowie. Najważniejsze jest wczesne rozpoznanie choroby i podjęcie kroków, które nie dopuszczą do zagrożenia zdrowia.
Schorzenia tarczycy wpływają negatywnie na ogólny stan zdrowia. Niezależnie od tego, czy chorujemy na niedoczynność, czy nadczynność tarczycy, celem jest przywrócenie prawidłowej pracy gospodarki hormonalnej gruczołu tarczowego. Dużą rolę pełni wówczas profilaktyka. Pamiętajmy o odpowiednio dobranej diecie oraz które wspomogą proces leczenia – mówi Magdalena Frąk-Filipiak – farmaceuta sieci EURO-APTEKA.
Terapia farmakologiczna jest jednym ze sposobów leczenia chorób tarczycy, jednakże w niektórych przypadkach potrzebne są bardziej złożone metody jak leczenie operacyjne, czy radioterapia, stosowana często w przypadku nadczynności tarczycy. Metoda ta nie może być jednak przeprowadzona u kobiet w ciąży oraz w okresie laktacji (karmienia piersią), po jej zastosowaniu zabroniony jest kontakt z dziećmi przez co najmniej pół roku.
Lepiej leczyć niż zapobiegać
Choć nie zawsze będziemy w stanie ustrzec się przed wszystkimi schorzeniami związanymi z gruczołem tarczycy, odpowiednia profilaktyka znacznie zwiększy tę szansę. Przeanalizujmy naszą dietę – czy wdostarczamy naszemu organizmowi ważny dla tarczycy pierwiastek jakim jest jod? Kiedy ostatnio wykonywaliśmy USG tarczycy i jamy brzusznej, czy choćby badaliśmy poziom wolnych hormonów tego gruczołu we krwi? Musimy uświadomić sobie, iż te elementarne badania dadzą nam odpowiedzi na wszystkie pytania i pomogą w postawieniu diagnozy. Nie bójmy się zatem walczyć o nasze zdrowie. Ono powinno być zawsze na pierwszym miejscu.
