Istnieje wiele rodzajów badań wątroby pod kątem wirusowego zapalenia, stłuszczenia czy zwłóknienia. Test Septyna 9 jest bezbolesną i nieinwazyjną alternatywą dla kolonoskopii (ważne dla osób chcących przebadać się np. pod kątem raka jelita grubego i odbytnicy). W przypadku chorób zapalnych jelita grubego ważnym badaniem jest z kolei badanie kalprotektyny w kale. Ostatnim aspektem poruszanym w tekście jest diagnoza obecności bakterii Helicobacter pylori, którą w Polsce zakażonych jest aż 80% dorosłych i 30% dzieci. Bakteria ta łączona jest m.in. z wrzodami, niestrawnością czy zgagą.
Przyczyny i objawy chorób wątroby.
Typowe przyczyny chorób wątroby to np. choroby zakaźne (wirusowe zapalenia typu A, B, C czy cytomegalia), niewłaściwe odżywianie (nadmiar tłuszczów nasyconych), nadużywanie alkoholu i niektórych leków, toksyny środowiskowe czy zatrucia pokarmowe. Niestety często choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego przebiegają bez uchwytnych objawów. Charakterystycznym i widocznym objawem jest żółtaczka, ale zdarza się, że ciężkie uszkodzenie wątroby przebiega bez żółtaczki. Objawy, które towarzyszą tym chorobom to m.in. osłabienie, obniżenie tolerancji organizmu na wysiłek, obniżony nastrój, depresja, zaburzenia łaknienia, pobolewanie w prawym podżebrzu czy nietolerancja tłustych i ciężkostrawnych potraw. Inne możliwe objawy chorób wątroby to alergie, egzemy, wrażliwość na światło, wymioty, obstrukcja, biegunka, gorycz w ustach, ziemista cera czy łamliwe paznokcie.
Badania laboratoryjne wątroby.
Sieć laboratoriów Diagnostyka oferuje zestaw badań, który pozwala ocenić funkcjonowanie wątroby:
1. Oznaczanie OB to badanie oceniające ogólny stan zdrowia i umożliwiające wykrycie stanów zapalnych związanych z różnymi chorobami
2. Badania morfologii krwi to całościowa analiza wszystkich rodzajów komórek krwi (czerwonych, białych i płytek), większość chorób powoduje widoczne zmiany w morfologii krwi
3. Badanie czasu protrombinowego PT z oznaczeniem wskaźnika INR pozwala zbadać krzepliwość krwi, w chorobach wątroby występuje znaczny wzrost wartości PT (INR)
4. Próby wątrobowe, w skład których wchodzi ocena, pomiar i oznaczenie enzymów wątrobowych
a. enzymów wewnątrzkomórkowych hepatocytów, czyli ALT (aminotransferaza alaninowa) i AST (aminotransferaza asparaginowa), to podstawowe badanie przesiewowe w kierunku uszkodzenia wątroby, głównie w następstwie infekcji wirusowych
b. enzymów związanych z nabłonkiem dróg żółciowych tj. ALP (fosfataza zasadowa) to badanie uzupełniające w ocenie funkcji wątroby, jego poziom wzrasta głównie w niedrożności przewodów żółciowych, a także GGTP (gamma glutamylotransferaza), czyli badanie przesiewowe w kierunku uszkodzenia wątroby, jego nieprawidłowe wyniki odnotowuje się u osób nadużywających alkohol
c. bilirubiny całkowitej, co odzwierciedla funkcje wątroby i dróg żółciowych, a także stanowi podstawę rozpoznania żółtaczki
5. Badania innych enzymów tj. cholinoesterazy, która produkowana jest w wątrobie i, która jest wskaźnikiem jej funkcjonowania, a także dehydrogenazy mleczanowej, bada się ją w kierunku uszkodzenia komórek wątroby na skutek np. zatrucia czy infekcji wirusowych
6. Opracowanie proteinogramu to szczegółowe badanie, które pozwala na ilościową ocenę najważniejszych grup białek ustrojowych, odchylenia wyników od normy mogą wskazywać na zaburzenia funkcjonowania wątroby
7. Oznaczanie markerów nowotworowych CEA i AFP, badania te wykonywane są w kierunku raka wątroby i dróg żółciowych, wzrost ich poziomu obserwuje się także w przebiegu wielu chorób nienowotworowych, dlatego na podstawie podwyższonego wyniku nie można wnioskować o obecności nowotworu
8. Badania serologiczne wykrywające
a. przeciwciała i antygeny przy wirusowym zapaleniu wątroby typu B (antygeny HBs i HBe, przeciwciała anty-HBc, anty-HBs i anty-HBe), C (przeciwciała anty-HCV) i A (anty-HAV przeciwciała IgM i HAV przeciwciała całkowite)
b. przeciwciała przy autoimmunizacyjnych chorobach wątroby tj. przy autoimmunizacyjnym zapaleniu wątroby, pierwotnej marskości żółciowej czy przy pierwotnym stwardniającym zapaleniu dróg żółciowych
9. Badania molekularne metodą PCR stosuje się przy wirusowym zapaleniu wątroby typu B i C, pozwalają identyfikować kwas nukleinowy (materiał DNA) wirusa, dzielą się na jakościowe (stwierdzenie czy we krwi znajduje się wirus) i ilościowe (określenie ile jest cząstek wirusa)
10. Oznaczanie przeciwciał przeciwjądrowych (ANA1) jest testem przesiewowym, to wstępne badanie w kierunku jednego z typów autoimmunologicznego zapalenia wątroby, w przypadku wyniku dodatniego niezbędne jest wykonanie testu kompleksowego (ANA 2), jeśli pomimo wyniku ujemnego klinicznie podejrzewane jest autoimmunologiczne zapalenie wątroby, należy wykonać cały wątrobowy panel autoprzeciwciał
11. Nowe badania biochemiczne dostępne w sieci Diagnostyka, które służą do nieinwazyjnej diagnostyki wątroby to FibroTest i FibroMax. Obydwa służą do oceny stopnia zwłóknienia wątroby i stopnia aktywności martwiczo-zapalnej o podłożu wirusowym (HCV, HBV). Natomiast FibroMax dodatkowo ocenia stopień stłuszczenia wątroby, jak i stopień aktywności martwiczo-zapalnej o podłożu metabolicznym i alkoholowym. Wyniki tych badań mogą być wskazaniem do wykonania biopsji.
Helicobacter pylori.
Ocenia się, iż w Polsce ok. 80% dorosłych i ok. 30% dzieci zakażonych jest tą bakterią, która kolonizuje żołądek i dwunastnicę. Badania kliniczne potwierdziły, że jest ona przyczyną ponad 90% wrzodów dwunastnicy, 60-80% wrzodów żołądka i większości przewlekłych nieżytów żołądka. Często objawy zakażenia bakterią przypominają objawy zwykłego zatrucia pokarmowego. Po kilku dniach objawy ustępują, ale Helicobacter pylori jest od tego momentu obecna w błonie śluzowej żołądka i stanowi zagrożenie. Co więcej, często nie występują żadne niepokojące objawy, dlatego tylko niewielki odsetek nosicieli tej groźnej bakterii zdaje sobie sprawę z jej obecności.
Wskazaniami do badania w kierunku obecności tej bakterii są:
– częste zgagi
– dyskomfort po posiłkach
– bóle żołądka, bóle brzucha
– nieskuteczność prawidłowo prowadzonej terapii wrzodu żołądka lub dwunastnicy
– nawracające wrzody żołądka lub dwunastnicy
– powikłania w przebiegu choroby wrzodowej (np. krwawienia z przewodu pokarmowego)
Nieinwazyjne testy w kierunku Helicobacter pylori.
1. Test oddechowy
Ureazowy test oddechowy polega na wykorzystaniu aktywności enzymatycznej ureazy wytwarzanej przez Helicobacter pylori tj. enzymu, który nie występuje naturalnie w organizmie. W badaniu, podaje się doustnie środek diagnostyczny, rozcieńczony sokiem pomarańczowym. Następnie, po 30 minutach, pobierana jest próbka wydychanego powietrza. Celem testu jest wykrycie zakażenia oraz ocena skuteczności leczenia. Jest on przyjazny dla pacjenta i stanowi nieinwazyjną alternatywę dla endoskopii. Ze względu na wysoką czułość i swoistość przewyższa inne metody nieinwazyjne.
2. Pomiar ilościowy specyficznej dla Helicobacter pylori IgG to badanie serologiczne, które we krwi wykrywa obecność reakcji odpornościowej organizmu na zakażenie bakterią.
3. Obecność bakterii w kale (antygen)
Polega na wykorzystywaniu przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom Helicobacter pylori obecnym w kale. Oznaczenie to pozwala na ocenę skuteczności terapii oraz wykrywanie nawrotów choroby. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić eradykację.
Rak jelita grubego i odbytnicy.
Niestety tylko 50% przypadków raka jelita grubego zostaje wykrytych we wczesnych stadiach choroby. Rak może rozwijać się do bardziej zaawansowanych stadiów bez jakichkolwiek widocznych objawów. Wczesne wykrycie nowotworu i optymalnie dobrana terapia wyraźnie zwiększa szanse na wyleczenie aż u 90% chorych. Przesiewowe testy wykrywające krew utajoną w kale w połączeniu z kolonoskopią, należą do bardzo efektywnych metod wykrywania raka jelita grubego. Niestety, kolonoskopia postrzegana jest jako badanie niekomfortowe i nieprzyjemne. Wiele osób wzbrania się przed jego wykonaniem.
Test Septyna 9 to bezbolesna alternatywa dla kolonoskopii.
Test ten został wprowadzony na rynek europejski w 2009 roku. Dzięki swej prostocie i łatwości w uzyskaniu materiału do badania posiada ogromny potencjał w badaniu przesiewowym. Przede wszystkim jest to atrakcyjna alternatywa dla pacjentów obawiających się badania kolonoskopowego. Oferowany w Polsce jedynie przez sieć Diagnostyka umożliwia łatwe, bezinwazyjne i bezstresowe wykrycie markera charakterystycznego dla raka jelita grubego i odbytnicy. Próbka krwi może być pobrana w dowolnym czasie i następnie przesłana do laboratorium w celu przeprowadzenia testu. Nie trzeba przestrzegać żadnych zaleceń dotyczących żywienia, stosowanej terapii i przyjmowanych leków.
Zasada tego badania opiera się na tym, że u chorego z rakiem jelita grubego i odbytnicy dochodzi do specyficznej reakcji chemicznej: metylacji DNA genu septyny 9. Produkt tej reakcji nie jest wykrywany u osób zdrowych. Wykrycie tym testem zmetylowanego genu septyny 9 jest więc związane z wysokim prawdopodobieństwem zachorowania na ten rodzaj raka. Powinny wykonać go wszystkie osoby powyżej 50. roku życia, nawet nie zgłaszające objawów klinicznych, które z jakiś powodów nie mogą lub nie chcą poddać się kolonoskopii.
Badanie kalprotektyny w kale w kierunku chorób zapalnych jelita grubego.
Dzięki badaniu kalprotektyny w kale można monitorować leczenie, a także ocenić aktywność i ryzyko zaostrzeń chorób zapalnych jelit. Białko to występuje głównie w ziarnistościach i cytoplazmie neutrofili. Na skutek rozszczelnienia bariery jelitowej aktywowane leukocyty przenikają do światła jelita i uwalniają znaczne ilości kalprotektyny. W efekcie obserwuje się wzrost jej stężenia, w największym stopniu w kale, związane z obrazem zmian chorobowych w otaczających tkankach i narządach.
Znaczenie kliniczne badania z wykorzystaniem tego białka polega np. na różnicowaniu chorób organicznych (choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego) oraz zaburzeń funkcjonalnych (zespół jelita drażliwego). Wykazano, że prawidłowy wynik badania kalprotektyny pozwala wykluczyć dwie pierwsze choroby. Uważa się, że oznaczenie stężenia kalprotektyny w kale może być przydatne w badaniach przesiewowych umożliwiających wstępną selekcję pacjentów do badań endoskopowych. Takie postępowanie ogranicza ilość wykonanych kolonoskopii, a tym samym zapobiega komplikacjom związanym z procedurami inwazyjnymi oraz zmniejsza koszty diagnostyki.
Biorąc pod uwagę, iż w polskich rodzinach zwykle kobiety dbają o zdrowie całej rodziny, Diagnostyka zainicjowała ogólnopolską kampanię profilaktyczną pt. „Jestem kobietą i dbam o siebie”. Na wiosnę tego roku odbywał się pierwszy etap poświęcony samym kobietom. Natomiast od 1 września do 30 listopada 2014 trwa etap poświęcony partnerom kobiet pt. „Jestem kobietą i dbam o partnera”. W kolejnych etapach w 2015 r. kampania będzie skierowana także do rodziców i dzieci kobiet.
W ramach obecnie trwającego etapu kampanii kobiety mogą uzyskać bon z 70% zniżką na badania dla swojego mężczyzny, np. w kierunku chorób układu pokarmowego. W tym celu wystarczy zarejestrować się na stronie kampanii http://www.kobieta.diagnostyka.pl/ i odpowiedzieć na pytanie „dlaczego dbam o swojego mężczyznę?”. W ramach konkursu będzie można wygrać atrakcyjne nagrody dla dwojga tj. wakacje w Alpach, weekendy w SPA i zestawy balneokosmetyków. Fundatorami nagród są Biuro Podróży Wygoda Travel, Flora Pro.Activ oraz Balneokosmetyki z Malinowego Zdroju.
