Mleko na ból gardła – lekarstwo czy pułapka? Sprawdzamy fakty i mity
Najnowsze badania wskazują, że należy unikać spożywania mleka i innych produktów mlecznych przy przeziębieniu lub bólu gardła, ponieważ wytwarzają one śluz, który może pogorszyć objawy. Do tej pory dowody na poparcie tego twierdzenia są mieszane, niektórzy sugerują, że mleko nie ma żadnego wpływu a inni, że w niektórych przypadkach może mieć.
Mimo braku silnych dowodów naukowych wiele osób, które chorują na przeziębienie lub ból gardła, uparcie twierdzi, że mleko krowie pogarsza objawy tej choroby. Naukowcy nie są pewni, dlaczego tak się dzieje. Niektóre badania wskazują, że picie mleka stymuluje produkcję śluzu i pogarsza przekrwienie u osób z przeziębieniem lub bólem gardła. Badania badające związek między mlekiem a śluzem są jednak mieszane. Jedno z badań opublikowanych w czasopiśmie American Review of Respiratory Diseases nie wykazało żadnej różnicy w ilości wydzieliny nosowej produkowanej u 30 osób chorych na przeziębienie, które piły mleko, w porównaniu z 30 ochotnikami chorymi na przeziębienie, którzy nie pili mleka. Natomiast badanie z 2019 roku opublikowane w Laryngoscope zbadało wpływ mleka poza kontekstem przeziębień, aby sprawdzić, czy nabiał ma jakikolwiek ogólny wpływ na produkcję śluzu.
Jak nabiał wpływa na wydzielanie śluzu
Naukowcy odkryli, że dieta bez nabiału trwająca cztery dni faktycznie zmniejszyła wydzielanie śluzu, na podstawie samoocen uczestników badania. Zasugerowano, że wpływ mleka na wydzielanie śluzu jest związany z tym, jak niektórzy ludzie reagują na rozpad mleka podczas trawienia. Wiadomo na przykład, że w wyniku rozkładu mleka powstaje 6beta-kazomorfina, która u niektórych osób może stymulować produkcję śluzu w jelitach. Przypuszcza się, że aminokwasy te mogą krążyć we krwi i wywoływać taki sam efekt w górnych drogach oddechowych. Jeszcze inni eksperci uważają, że chociaż picie mleka może zagęszczać flegmę i prawdopodobnie bardziej podrażniać gardło niż normalnie, nie powoduje, że organizm wytwarza jej więcej ani nie zwiększa ilości wydzieliny z nosa. Mimo to niektórym osobom może się wydawać, że wydziela się więcej flegmy, ponieważ mleko miesza się ze śliną, co może powodować powstanie gęstszej cieczy, która może powlekać gardło i usta. To uczucie zwiększenia gęstości śliny czy wydzieliny błony śluzowej jamy ustnej i gardła może powodować utrudnienie jej połykania.
Infekcja górnych dróg oddechowych a wpływ mleka
Śluz to naturalnie występująca, lepka substancja wytwarzana przez błony śluzowe wyściełające jamy narządów wewnętrznych. Śluz nawilża, smaruje i chroni przewody układu pokarmowego i oddechowego. Stanowi również barierę przed obcymi cząsteczkami, które próbują dostać się do organizmu. Enzymy antybakteryjne i przeciwciała w śluzie chronią przed infekcją, rozpoznając zarazki, dzięki czemu mogą zostać usunięte przez układ odpornościowy. Produkcja śluzu znacznie wzrasta podczas infekcji górnych dróg oddechowych wywołując stan zapalny. Zapalenie jest naturalną reakcją organizmu na infekcję, podczas której naczynia krwionośne rozszerzają się, aby umożliwić komórkom odpornościowym bliższy dostęp do „linii frontu” infekcji. Rozszerzenie z kolei uwalnia płyn do otaczających tkanek, powodując ich obrzęk. Zapalenie w przewodzie nosowym wywołane infekcją i ich obrzęk powoduje produkcję większej ilości śluzu nosowego (flegmy), co prowadzi do zatkania nosa, spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, kataru i kaszlu.
Badania naukowców i ich podejście do mleka na ból gardła
Naukowcy wykazali także, że chociaż nie ma jednoznacznych badań łączących spożycie produktów mlecznych ze zwiększoną produkcją śluzu, przejście na mleko roślinne, np. migdałowe, w przypadku przeziębienia lub bólu gardła może przynieść ulgę w objawach. Inni naukowcy wskazali też, że warto dodać cynamon do mleka migdałowego, aby złagodzić objawy. Cynamon jest stosowany od lat w leczeniu bólu gardła i kaszlu. Wykazano, że cynamon ma właściwości przeciwutleniające, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, a także może pomóc obniżyć gorączkę.
Pokarmy, które łagodzą ból gardła
W świetle dotychczasowych doniesień ból gardła, określany w medycynie mianem zapalenia gardła, najlepiej leczyć spożywaniem miękkich pokarmów, które są łatwe do połknięcia, a także piciem łagodzących, bezkwasowych napojów, które mogą pomóc złagodzić stan zapalny i ból. Pokarmy, które mogą pomóc złagodzić objawy przeziębienia i ból gardła to m.in. czyste zupy i buliony, tłuczone ziemniaki, banany, jajka, galaretki, puddingi, herbata (np. z cytryną i miodem) czy napoje bezkofeinowe. Należy unikać twardych, chrupiących, pikantnych i kwaśnych potraw, które mogą podrażniać gardło. Przy poważnych infekcjach warto zasięgnąć porady lekarza.
