Okres ciąży to czas, w którym układ pokarmowy malucha przechodzi wiele zmian, dojrzewa i przygotowuje się do trawienia pokarmu i wchłaniania składników odżywczych poza organizmem mamy. Po narodzinach nie jest on jednak na tyle rozwinięty, aby działać bez przeszkód. Pierwsze 12 miesięcy życia dziecka to intensywny czas nabywania przez mały brzuszek nowych umiejętności.
Pierwszy miesiąc w nowym otoczeniu
Od momentu przyjścia na świat, niedojrzały jeszcze układ pokarmowy noworodka urodzonego o czasie podejmuje się realizacji swojej podstawowej funkcji, czyli trawienia i wchłaniania spożytych pokarmów. Już kilka dni po urodzeniu zmienia się skład mikrobioty bakteryjnej przewodu pokarmowego noworodka, która pełni wiele pożytecznych funkcji, m.in. stymuluje system odpornościowy[1]. W pierwszym roku życia jest ona jednak wciąż niedojrzała.
W pierwszych tygodniach życia dziecka, maluszek jest karmiony na żądanie – mama w ciągu doby powinna przystawiać go do piersi kilkanaście (średnio 8-10) razy – to czas, kiedy mama uczy się obserwować dziecko i interpretować jego zachowanie pod kątem potrzeb żywienia[2]. Wielkość spożywanych porcji wynosi wówczas 110 ml[3]. Dziecko posiada naturalny odruch ssania oraz połykania mleka matki. Pierwsze tygodnie to także czas, w którym obserwuje się zmniejszone wydzielanie enzymów trawiennych. Rodziców mogą niepokoić luźne stolce – są to tzw. stolce przejściowe, wynikające z niskiej aktywności enzymu laktazy, która trawi cukier mleczny (laktozę).
Brzuszek w pierwszym półroczu życia
W okresie pomiędzy 2. a 3. miesiącem życia obserwuje się najmniejsze wydzielanie kwasu solnego (w żołądku) u niemowląt. Kwas solny umożliwia trawienie białek aktywując enzymy trawienne. W tym czasie zwiększa się sprawność mięśnia dolnego zwieracza przełyku, który uniemożliwia cofanie się treści pokarmowej z żołądka. Do trzeciego miesiąca, z powodu zmniejszonego wchłaniania kwasów żółciowych w jelicie cienkim, mogą wystąpić zabarwione na zielono stolce.
Między 2 a 4 miesiącem wraz ze wzrostem dziecka maleje liczba karmień – jest to około 6 posiłków na dobę. Jednocześnie wielkość porcji zwiększa się do 120-140 ml[4]. 5. miesiąc to czas rozpoczęcia przygody z nowymi smakami. Maluch powinien zjadać 5 posiłków w ciągu dnia, a wielkość porcji w tym czasie to 150-160ml.
Pomiędzy 7. a 8. miesiącem życia następuje intensywny rozwój umiejętności i koordynacji umożliwiających samodzielne jedzenie. Maluch pobiera wargami pokarm z łyżeczki, „gryzie” i żuje. Zna i lubi coraz więcej nowych pokarmów.
Ostatnie trzy miesiące przed pierwszymi urodzinami to czas, w którym dziecko w dalszym ciągu rozwija umiejętność samodzielnego jedzenia. Wielkość porcji, które przyjmuje zwiększa się nawet do 220 ml[5]. Pod koniec pierwszego roku życia dziecka enzymy trzustkowe, odpowiadające za trawienie i rozkład węglowodanów, białek i tłuszczy osiągają pełną aktywność.
Mleko mamy najlepsze dla brzuszka
Od momentu przyjścia na świat dziecka, delikatny układ pokarmowy wymaga wyjątkowej opieki. Idealnie dopasowanym do jego potrzeb i najlepszym pokarmem jest mleko mamy. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia, a następnie stopniowe rozszerzanie diety, przy kontynuacji karmienia do 2. roku życia lub dłużej. W przypadku, gdy naturalne karmienie piersią jest z różnych powodów wykluczone, eksperci zalecają podawanie dziecku mleka modyfikowanego, dopasowanego do jego bieżących potrzeb.
„Po pierwszych urodzinach układ pokarmowy w dalszym ciągu się rozwija, upodabniając się powoli do układu dorosłego człowieka. Dla wsparcia wymagających w dalszym ciągu brzuszków juniorów po 1. roku życia warto podawać mleko modyfikowane oznaczone liczbą „3”, które zawiera więcej błonnika” – mówi Lucyna Bienek, doradca marki Bebiko PRO+ 3,
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt. Mleko matki zawiera wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami.
Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
[1] J. Gołąb, M. Jakóbisiak, W. Lasek, T. Stokłosa. Immunologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 272-273.
[2] http://www.1000dni.pl/up/images/j19x32c42y8ehfr/poradnik-zywienia-niemowlat.pdf
[3]Orientacyjna liczba posiłków i wielkość porcji. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne Pediatria, 2014, T. 11; 321-338.
[4] Orientacyjna liczba posiłków i wielkość porcji. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne Pediatria, 2014, T. 11; 321-338.
[5] Orientacyjna liczba posiłków i wielkość porcji. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne Pediatria, 2014, T. 11; 321-338
