„Krótka historia przestrzeni teatralnych” – recenzja

15 listopada 2012, dodał: Redakcja

Artykuł zewnętrzny

David Wiles: „Krótka historia przestrzeni teatralnych”

Magia teatru fascynowała już starożytnych. Duży udział w budowaniu odpowiedniej atmosfery każdego przedstawienia ma organizacja i układ przestrzeni teatralnej. W prezentowanym opracowaniu jego autor wychodzi od sprawy elementarnej, którą jest więź z konkretnym miejscem przeznaczonym do wystawiania sztuk. Postuluje konieczność przełamania dychotomii sztuki i przestrzeni. Zajmują go zarówno przestrzenie monumentalne, jak ograniczone. W swych rozważaniach odnosi się do antropologicznych historii przestrzeni, zawartych w tekstach takich myślicieli, jak: Mircea Eliade czy Michel Foucault. Książka została wydana w serii „Nowoczesna myśl teatralna” pod redakcją uznanej uczonej Dobrochny Ratajczakowej, co już jest poważną rekomendacją.
Przemyślany układ treści daje nam możliwość zapoznania się z różnymi rodzajami przestrzeni widowiska teatralnego, charakterystycznymi dla rozmaitych epok i konwencji uprawiania teatru. Omówiona więc zostaje zarówno przestrzeń święta, jak publiczna (funkcjonujące na zadzie opozycji: sacrum – profanum), przestrzeń procesji i przestrzeń biesiadna. Osobne rozdziały są poświęcone ich kolejnym typom: kręgowi kosmicznemu, jaskini i pustej przestrzeni.
Autor świetnie wplata w główny nurt swych rozważań wszystko to, co stanowi kontekst dla rozwoju teatru i dramatu w ciągu kolejnych stuleci. Nie pomija uwarunkowań historycznych ani kulturowych. pochyla się zarówno nad specyfiką obrzędów religijnych, jak przedstawień ulicznych. Nie wartościuje ich, nie tworzy hierarchii – lecz czyni równoprawnymi przejawami sztuki scenicznej. Czerpie też z ustaleń socjologicznych – zwłaszcza tych autorstwa Henry’ego Lefebvre’a. Efektem jest całościowy obraz ewolucji przestrzeni teatralnej – niezbędnik każdego świadomego widza.
Ta książka nauczyła mnie dostrzegać w teatrze to, co dotąd wydawało mi się nieodzowne i oczywiste. Uświadomiła mi, że każdy element przestrzeni teatralnej niesie ze sobą ładunek znaczeniowy i emocjonalny. Aby więc w odpowiedni sposób zauważać w teatrze to, co nowe i to, co wzięte z tradycji innych epok, polecam ten przewodnik – opracowany w rzetelny, udokumentowany sposób i wzbogacony o wiele ciekawych ilustracji. Obszerna bibliografia odsyła nas do innych tekstów, stanowiących kopalnię wiedzy teatrologicznej. Polecam serdecznie tę książkę!