Spośród czterech tysięcy rodzajów musztard znanych na świecie w Polsce dostępnych jest zaledwie kilkanaście. Musztarda jest afrodyzjakiem z bogatą historią, lubi sąsiedztwo miodu, a rywalizuje z ketchupem o miano królowej stołu.
Skąd się wzięła musztarda?
Musztarda (łac. mustum ardens – palący w smaku winny sok) znana jest ludzkości od około 2 tysięcy lat. Wytwarza się ją z gorczycy, rośliny przyprawowej, której zawdzięcza swój wyjątkowy smak i aromat. Jej jakość, intensywność czy barwa zależy od rodzaju ziaren przyprawy i kompozycji dodatkowych składników. Popularność tego specjału wynika z wielorakiego zastosowania zarówno w kuchni, jak i w medycynie.
Najstarszy przepis na jej sporządzenie pochodzi z 42 roku naszej ery. Musztardę podawano po obfitych posiłkach ponieważ pobudzała trawienie. Dla wielu jej wytwarzanie okazało się bardziej dochodowe niż rzemiosło i handel, dzięki czemu narodził się zawód musztardnika. Za czasów Karola Wielkiego musztardników było tak wielu, że w walce o uznanie dworów powstawały musztardy o rozmaitych smakach: waniliowe, różane i pomarańczowe. Dziś najwięcej, bo niemal 90% światowej produkcji gorczycy uprawia się na amerykańskich Wielkich Równinach. To właśnie tam Święto Musztardy cieszy się największą popularnością. Jej największymi smakoszami są zaś Francuzi. Statystyczny mieszkaniec Republiki zjada rocznie aż 1,5 kg musztardy.
Z czym to się je?
Musztarda jako dodatek stanowi bazę dla rozmaitych dressingów i sosów. Można ją używać do przyrządzania marynat oraz w wersji klasycznej do śniadaniowych parówek i dań mięsnych. Wspomniany sos musztardowy jest prosty do przygotowania. Do rozpuszczonego na patelni masła wystarczy dodać mąkę a następnie mleko. Kolejno musztardę i np. pieprz. Taki sos stanowi świetny dodatek nie tylko do mięs, ale także ryb, jajek i sałatek. Jego przygotowanie zajmuje niewiele czasu, a zastosowanie go w potrawach całkowicie zmienia ich smak. Podobnie z dressingiem, który wychodzi najlepiej po połączeniu musztardy z miodem, oliwą z oliwek i roztartym czosnkiem.
– Musztarda wyśmienicie komponuje się zarówno z daniami zimnymi, jak i ciepłymi, jednak najczęściej używamy jej jako dodatku do wędlin i potraw grillowych – mówi Małgorzata Wódkiewicz z Zakładów Mięsnych Pekpol. – Wszelkich smaków i rodzajów musztard jest tak wiele, że zapewne każdy ma swoją ulubioną. Odpowiednio, musztardy o wyrazistym, ostrym smaku, takie jak Rosyjska czy najpopularniejsza Dijon, polecam do delikatniejszych mięs i wędlin np. do Boczku z komina oraz Golonki królewskiej. Natomiast łagodne odmiany – Stołową lub Delikatesową – do wędlin mocno doprawianych, z naturalnymi aromatami, jak Łopatka w majeranku lub Karkówka Grillowa Uczta – dodaje Małgorzata Wódkiewicz.
Dla zdrowia i … miłości
Musztarda posiada nie tylko walory smakowe, które dodają smaku praktycznie każdej potrawie. Jest ona bogata w wapń, magnez i witaminę B. Wszelkie wyniki badań naukowych potwierdzają, że musztarda pobudza aktywność mózgu i pomaga trawić tłuszcze, a przy tym jest niskokaloryczna (łyżeczka to ok. 10 kcal). Działa pobudzająco na apetyt i stymuluje układ krążenia, ale nie tylko. Ponoć w starożytności sprzedawano musztardę jako afrodyzjak, który był składnikiem rozmaitych napojów miłosnych. Zgodnie z doniesieniami, Greczynki mieszały pikantny krem z nasionami indyjskich, jadalnych kwiatów.
Ciekawostki związane z musztardą:
- Obecnie na świecie jest około 4 tys. różnych rodzajów i smaków musztardy. W ciągu roku spożywa się jej ponad 340 milionów kilogramów.
- Francuzi, którzy nazywają musztardę „przyprawą królów”, produkują najpopularniejszą musztardę na świecie tj. Dijon. Miano musztardy „diżońskiej” może nosić jedynie musztarda z ziaren gorczycy czarnej lub sarepskiej bez dodatku stabilizatorów i wszelkich barwników, za to z odrobiną białego wina lub octu winnego.
- Najpopularniejszym muzeum musztardy jest Muzeum Musztardy w Mount Horeb w USA. Jego kolekcja jest imponująca i składa się przede wszystkim z opakowań musztardy z całego świata, których zgromadzono około 4 tysięcy. Wśród zbiorów nie brakuje również opakowań pochodzących z Polski. To właśnie z inicjatywy Barry’ego Levenson’a – kustosza owego muzeum – powstał w 1991 r. Światowy Dzień Musztardy.
- W ofercie światowych producentów musztardy jest wiele specjałów smakowych, miodowych, kwiatowych i innych. Niektórzy producenci nadają smak musztardom wcześniej, na początku procesu produkcji np. macerując ziarna gorczycy w winie. Warto wiedzieć, że w celu wzmocnienia smaku domowej musztardy, możemy dodać do niej tarty chrzan. Musztarda wtedy nie tylko zyska na smaku, ale nie będzie miała aż tak ostrego, octowego smaku.
