W przyrodzie woda występuje w trzech stanach skupienia i podlega stałemu krążeniu. W stanie ciekłym, czyli tym który nas najbardziej interesuje woda istnieje w postaci:
– wody opadowej
– wód powierzchniowych
– wód podziemnych
Duże tempo przyrostu zużycia wód (w związku z rozwojem przemysłu i urbanizacji) powoduje stałe kurczenie się zasobów czystych wód powierzchniowych, stanowiących podstawowe źródło wody do picia.
Wody powierzchniowe, czyli min pitne pod względem czystości dzieli się na trzy klasy:
Klasa I, to woda najczystsza służąca do zaopatrzenia ludności w wodę do picia, zaopatrzenia zakładów przemysłowych, wymagających wody o jakości wody do picia oraz do hodowli ryb łososiowatych,
Klasa II służy do hodowli ryb z wyjątkiem łososiowatych, hodowli zwierząt gospodarskich, urządzania zorganizowanych kąpielisk, celów rekreacyjnych i uprawiania sportów wodnych.
Klasa III służy do zaopatrzenia zakładów przemysłowych, z wyjątkiem zakładów wymagających odpowiedniej jakości wody do picia, nawadniania terenów rolniczych, wykorzystywanych do upraw warzyw.
Wody pozaklasowe nie odpowiadające ustalonym normatywom oznacza się jako NON.
Stan czystości wód powierzchniowych od wielu lat ulega stałemu pogorszeniu. Zmniejsza się liczba rzek i jezior z wodami I klasy czystości, coraz większa jest przewaga wód klas niższych. Dwie główne polskie rzeki: Wisła i Odra, od wielu lat nie mają już ani jednego odcinka odpowiadającemu wymogom I klasy, a więc wymaganiom stawianym wodzie, która ma być przeznaczona dla ludności.
Do najczęstszych zanieczyszczeń organicznych wód należą: pestycydy, herbicydy, detergenty, fenole, rozpuszczalniki oraz wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Związki te są szczególnie niebezpieczne, gdyż kumulują się w organizmie człowieka, a niektóre z nich mogą mieć silne działanie chorobotwórcze (teratogenne, mutagenne i kancerogenne).
W przypadku dużego zanieczyszczenia wody i jednoczesnego braku w niej tlenu w wodzie rozwijają się bakterie beztlenowe, powodujące beztlenowy rozkład związków (gnicie). W wyniku tego procesu powstają związki o nieprzyjemnej woni, takie jak: siarkowodór, amoniak, indol itd.
Nie ma jednak obaw, aby taka woda trafiła do naszych kranów. Woda pitna i na potrzeby gospodarcze podlega stałemu nadzorowi stacji sanitarno-epidemiologicznych, który polega na oznaczaniu właściwości fizycznych, badaniu chemicznym stężeń związków jonów oraz badaniu bakteriologicznemu.
W przyrodzie procesy samooczyszczania się wody trwają latami, dlatego istnieje konieczność sztucznego oczyszczania wody przeznaczonej do zaopatrywania ludności, jej uzdatniania (ulepszania) i odkażania. W tym celu można stosować takie zabiegi, jak:
. napowietrzanie wody (aeracja),
· klarowanie wody,
. koagulacja,
· filtrowanie,
. dezynfekcja (naświetlanie promieniami nadfioletowymi, ozonowanie, chlorowanie)
Napowietrzanie wody ma na celu dostarczenie tlenu, co powoduje usunięcie zapachu i posmaku, a w wodzie podziemnej utlenienie również związków żelaza. Usuwa także nadmiar dwutlenku węgla, który ma właściwości korozyjne.
Klarowanie wody polega na zlikwidowaniu jej mętności, która powoduje zawiesina z drobnego piasku, iłu, resztek roślinnych, zwierzęcych itp. Odbywa się ono w zbiornikach zwanych osadnikami, w których usuwa się około 70% zawiesin.
Koagulacja, to wyeliminowanie bardzo drobnych zawiesin znajdujących się w wodzie. Polega na dodawaniu koagulantów i oddzielaniu zawiesin w postaci kłaczkowato-galaretowatego żelu. Woda po koagulacji przepływa przez tzw. osadniki pokoagulacyjne służące do klarowania wody.
Filtrowanie ma na celu ostateczne sklarowanie wody, tj. usunięcie wszelkiej zawiesiny. Niektóre materiały filtracyjne zatrzymują również bakterie. Filtry powolne stosuje się do oczyszczania wody mało zanieczyszczonej lub tej, która przeszła przez filtr pospieszny. Szybkość filtrowania wynosi 2 do 4 m3 na dobę. Oczyszczona na filtrach woda jest pozbawiona bakterii w 90% przy niewielkiej mineralizacji związków organicznych, i dlatego z reguły wymaga dezynfekcji.
Istnieją dwa sposoby zaopatrywania ludności w wodę: miejscowy i centralny. Wybór zależy od możliwości ekonomiczno-technicznych, wielkości osiedla itd. Ilość wody potrzebnej dla danej miejscowości oblicza się na podstawie średniego zapotrzebowania wody na jednego mieszkańca w ciągu doby. Zależy ono od liczby mieszkańców i wynosi około 150 l w małych osiedlach oraz 250 l/dobę w dużych.
Justyna Marszałkowska-Jakubik – dietetyk medyczny, spec. ds. zdrowia publicznego
www.e-prolinea.pl
zobacz również:
- Co lepsze: woda z kranu czy woda mineralna?
- Jak woda kokosowa wpływa na cerę?
- Woda najlepszy przyjaciel
- Woda – eliksir życia
