Słońce to dla wielu Polaków obiekt pożądania. Niestety, w naszej strefie klimatycznej cierpimy na niedobór promieni słonecznych. Jesienią i zimą dni często są ponure, co wpływa negatywnie na nasz nastrój. Nic dziwnego, że gdy słońce wreszcie się pojawia, chcemy w pełni korzystać z jego dobrodziejstw. Niestety, nie wszyscy mogą sobie na to pozwolić. Jak wygląda alergia na słońce?
Alergia na słońce to problem, który każdego roku dotyczy coraz więcej osób. Do wystąpienia dokuczliwych objawów przyczynić mogą się zarówno promienie słoneczne, jak i niektóre substancje chemiczne, które wchodzą w interakcje ze słońcem. Na co należy uważać, wystawiając swoją skórę na działanie promieni słonecznych?
W przypadku alergii na słońce mamy do czynienia z nadmierną reaktywnością układu immunologicznego, który źle rozpoznaje zagrożenie. W rezultacie przystępuje do zwalczania substancji, które nie stanowią dla niego żadnego realnego zagrożenia np. pyłków roślin. W zależności od tego, co powoduje reakcję uczuleniową, wyróżniamy kilka rodzajów alergii. Gdy dokuczliwe objawy pojawiają się podczas pierwszego kontaktu ze słońcem, np. pierwszego dnia opalania na plaży, mamy do czynienia z fotodermatozą idiopatyczną. Czasem jednak u źródeł uciążliwych symptomów leżą substancje chemiczne. W przypadku fotodermatozy egzogennej, czyli mającej swoją przyczynę w środowisku zewnętrznym, wyróżniamy odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne.
Fotodermatoza idiopatyczna daje o sobie znać podczas pierwszej dłuższej ekspozycji skóry na promienie słoneczne. Po zimie mamy bladą skórę, oznacza to, iż brakuje w niej melaniny, czyli naturalnego barwnika, który chroni skórę przed poparzeniem słonecznym. Fotodermatoza idiopatyczna może przyjmować postać pokrzywki słonecznej, świerzbiączki letniej i opryszczki ospówkowatej.
Reakcja fototoksyczna na ogół wynika z naszej niewiedzy. Można jej bardzo łatwo zapobiec, unikając wystawiania skóry na słońce po zażyciu niektórych leków czy ziół. Przed pójściem na plażę nie należy spryskiwać ciała perfumami, mogą one bowiem wchodzić w reakcje ze słońcem. Nie należy się opalać, jeśli przyjmujemy antybiotyki, stosujemy antykoncepcję hormonalną czy uśmierzamy ból za pomocą środków przeciwbólowych. Niewskazane jest także spożywanie naparów z dziurawca. Substancje zawarte w tym surowcu zielarskim zwiększają ryzyko wystąpienia reakcji fototoksycznej.
Czym różni się reakcja fotoalergiczna od fototoksycznej? Aby dostrzec różnicę, należy zwrócić uwagę na fakt, iż w reakcji fototoksycznej układ immunologiczny w ogóle nie bierze udziału, natomiast w fotoalergicznej odgrywa on kluczową rolę. W reakcji fotoalergicznej kontakt ze skórą ma fotohapten, pod wpływem promieni słonecznych jego konfiguracja przestrzenna ulega zmianie. Zmieniona cząsteczka przyłącza się do białka, tworząc hybrydę, którą system odpornościowy traktuje jak obcego i uruchamia kaskadę reakcji obronnych mających na celu unicestwienie „wroga”. Układ immunologiczny wytwarza przeciwciała, a to oznacza, że każdy kolejny kontakt z fotohaptenem będzie prowadził do wystąpienia reakcji alergicznej. Wśród substancji mogących uczestniczyć w reakcjach fototoksycznych wymienia się niektóre leki, w tym sulfonamidy, substancje zapachowe np. piżmo ambrowe oraz związki roślinne – wiele z nas nie zdaje sobie sprawy, że czosnek zawiera diallilodisiarczek, czyli potencjalny fotohapten.
Najbardziej narażeni na ryzyko wystąpienia alergii na słońce są chorzy na bielactwo, ich skóra nie wytwarza bowiem naturalnej bariery ochronnej w postaci melaniny. Powinni oni bezwzględnie unikać silnego słońca, a przebywając na świeżym powietrzu zabezpieczać skórę kremami z filtrami przeciwsłonecznymi SPF 50+. Słońce stanowi też ogromne zagrożenie dla chorych na toczeń rumieniowaty i porfirie. Do wystąpienia alergii na słońce predysponuje też jasna, słowiańska karnacja.
