Przepisy na Nalewki Wiosenne – Praktyczny Poradnik

Wystarczy rozejrzeć się dookoła, by dostrzec, że wiosna mimo ciągle nieustępującego chłodu już wkroczyła z impetem w naszą rzeczywistość. Soczysta zieleń trawników, pękające pąki kwiatów i liści na drzewach, wczesne rośliny cebulowe pyszniące się bogactwem kolorów i zapachów, dojrzałe pędy roślin dojrzewające wręcz na naszych oczach… to znamiona wiosny. Mnogość i różnorodność roślin i owoców zachęca do tego, aby zapoznać się z przepisami na pyszne nalewki, które możemy wykonać samodzielnie w domowym zaciszu.

Czekamy na tę feerię barw, soczystych kolorów, zapachów kilka długich, chłodnych miesięcy, by jak najdłużej nacieszyć nasze zmysły tą uroczą intensywnością przez cały rok.

Przy ulotności zmian przyrody, chciałoby się zatrzymać ten czas na dłużej. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że można tego z łatwością dokonać zamykając wiosnę, czy inną porę roku wraz z jej smakami, zapachami, kolorami w szklanych fantazyjnych, ozdobnych butelkach – jak to możliwe?

O tym, jak zaprosić wiosnę z całym swoim przepychem i bogactwem do szklanej butelki i raczyć się pyszną nalewką przez cały rok, przeczytasz poniżej!

Kilka słów o nalewkach domowej roboty

Nalewka, innymi słowy z łac. tinktura to wyciąg alkoholowy powstały przez zalanie suchych, rozdrobnionych ziół. W potocznym znaczeniu to alkoholowy wyciąg z owoców, kwiatów, korzeni, liści roślin, których aktywne substancje konserwowane są, macerowane i wyciągane przez alkohol i cukier.

Rozwój nalewek, jako leczniczych wyciągów z roślin można zaobserwować już od czasów starożytnych. Robienie nalewek pozwala na wykorzystanie dobroczynnych właściwości owoców i ziół. Powrót do starych, sprawdzonych receptur to doskonała szansa na odkrycie nieznanych dotąd smaków.

Spożywanie w niewielkich ilościach ziołowych maceratów, nalewek jest wręcz pożądane, gdyż naturalne nalewki domowej roboty bardzo korzystnie wpływają na zdrowie człowieka, są też wykorzystywane  w medycynie naturalnej.

Wpływ nalewek roślinnych na organizm człowieka

Owoce, liście, pędy, korzenie, kwiaty zawierają w sobie wiele prozdrowotnych związków, a są to między innymi:

• witaminy,
• minerały,
• sole mineralne,
• kwasy organiczne,
• olejki eteryczne,
• garbniki,
• glikozydy,
• alkaloidy.

Wszystkie te związki przedostają się do nalewki podczas procesu ekstrahowania, czyli wyodrębniania z roślin drogocennych składników za pomocą alkoholu czy cukru – zostają one zakonserwowane i nie ulegają rozpadowi przez długi czas.

Alkohol w tym procesie wzmaga lecznicze działanie roślin – dzięki niemu nalewka długo zachowuje swoją świeżość i przydatność do spożycia i właściwości lecznicze. Alkohol rozszerza naczynia krwionośne, toteż całe bogactwo zawarte w nalewce szybko przedostaje się do krwiobiegu.

Cukier zaś doskonale konserwuje i podwyższa walory smakowe.

Nalewki domowe wspomagają:

• układ trawienny,
• układ sercowo-naczyniowy,
• układ krążenia
• niwelują problemy żołądkowe,
• wspomagają pracę wątroby,
• działają oczyszczająco, bakteriobójczo,
• wspomagają leczenie przeziębienia,
• regulują ciśnienie krwi.

Właściwości nalewki i jej wpływ na zdrowie zależny jest od zastosowanych owoców,  kwiatów, pąków lub pędów oraz zawartych w nich składników – np. duże ilości witaminy C zawiera nalewka z cytryny, czarnej porzeczki, aronii czy dzikiej róży. Z kolei nalewka malinowa czy nalewka wiśniowa to bogactwo witamin z grupy B.

Nalewki wiosenne – jak się je robi

By otrzymać nalewkę, najpierw musimy uzyskać płyn powstały w procesie maceracji, czyli tzw. nalew, powstający przez zastosowanie jednej z trzech głównych metod:

1. Surowce zalewamy alkoholem, następnie po zlaniu nalewu zasypujemy je cukrem i po rozpuszczeniu cukru powstały syrop mieszamy z nalewem;
2. Surowce zasypujemy cukrem, zlewamy syrop a surowce zalewamy alkoholem. Uzyskany w ten sposób nalew mieszamy z syropem;
3. Wszystkie składniki wraz z przyprawami macerujemy jednocześnie.

Te trzy sposoby możemy dowolnie modyfikować, tworzyć różne warianty zgodnie z naszymi upodobaniami.

By przybliżyć nieco proces powstawania nalewki, pokażemy kolejne etapy zgodnie z najbardziej popularną metodą wykonywania nalewek, czyli metodą z punktu 1:

• wszystkie roślinne surowce zalewamy wysokiej jakości alkoholem (70-90%) w szerokim słoju wypełniając go do ⅔ wysokości. Pamiętajmy, by owoce, korzenie, pędy były zdrowe, jędrne, dojrzałe i soczyste. Zioła zaś świeże, nie zwietrzałe, a suszone owoce bez pleśni. Po zalaniu alkoholem w zależności od rodzaju surowców oczekujemy na wytworzenie się nalewu od kilku dni do nawet kilkunastu tygodni. Zioła macerujemy najczęściej w ciemnym i chłodnym miejscu, pozostałe surowce w ciepłym i słonecznym w szczelnie zamkniętym słoju;
• po zakończeniu maceracji zlewamy powstały nalew a pozostałe w słoju owoce zasypujemy cukrem i ustawiamy w ciepłym miejscu na 2-3 tygodnie aż do wytworzenia syropu. 

Syrop jest gotowy w momencie całkowitego rozpuszczenia cukru – zlewamy go do osobnego naczynia;

• uzyskany syrop łączymy z nalewem, przelewamy do butelek, szczelnie zamykamy i pozostawiamy w ciemnym miejscu na 2-3 tygodnie do klarowania, czyli grawitacyjnego opadu zmętnień;
• po opadnięciu zmętnień delikatnie zlewamy klarowny płyn;
• przy większych zmętnieniach i osadach filtrujemy płyn przez podwójnie złożoną gazę;
• po uzyskaniu klarownej, aromatycznej nalewki przelewamy ją do szczelnie zamkniętych butelek i odstawiamy do leżakowania najlepiej na ok. pół roku – im dłużej nalewka leżakuje, tym jest bardziej aromatyczna i ma lepsze właściwości smakowe i lecznicze. Czas leżakowanie zależny jest od wielu czynników, podany jest zazwyczaj w przepisach. 

Niektórzy koneserzy domowych, zdrowych trunków zalecają zamrażanie owoców czy innych składników na nalewkę przed zalaniem alkoholem –  uważa się, że nalewka malinowa, bądź nalewka wiśniowa czy orzechowa zyskują w ten sposób dodatkowy walor smakowy.

Domowe nalewki wiosenne – skąd wziąć surowiec

Pozyskiwanie surowców na domowe nalewki jest proste. Możemy zebrać odpowiedni materiał we własnym ogrodzie, na spacerze, jeśli posiadamy wiedzę na temat roślin oraz zakupić na targu czy w sklepie.

Mogą to być:

• pędy sosny, 
• owoce gruszy, 
• pigwy, 
• kwiaty, 
• owoce czarnego bzu,
•  aronii, 
• jarzębiny, 
• orzechy, 
• owoce i liście czerwonej czy czarnej porzeczki, 
• dzika róża,
•  liście, czy korzenie pokrzyw, 
• kwiaty lub korzenie mniszka lekarskiego,
• pietruszka,
•  czosnek niedźwiedzi. 

Pamiętajmy jednak, by były to wysokiej jakości surowce: zdrowe, dojrzałe i jędrne. 

Do sporządzania nalewek możemy użyć owoców świeżych, suszonych, mrożonych. Możemy również je mieszać, tworząc niepowtarzalne smaki i aromaty. 

Nalewki wiosenne – sprawdzone przepisy na nietypowe nalewki

Oto kilka sprawdzonych przepisów na wiosenne nalewki, którymi możesz delektować się przez cały rok:

SOSNÓWKA – NALEWKA SOSNOWA

• na przełomie kwietnia i maja zbieramy świeże, młode pędy sosnowe bez wykształconych igieł i te, z których opadają brązowe łuski;
• zebrane pędy należy umyć, posiekać na drobne części i układać warstwami
  w szklanym słoju – tak do 3/4 wys. słoika. Każdą warstwę zasypać cukrem;
• całość ugniatamy i zalewamy niewielką ilością spirytusu i odstawiamy szczelnie zamknięty słój w ciepłe, słoneczne miejsce;
• po kilku dniach, kiedy sosna zmieszana z cukrem puści sok, zalewamy całość spirytusem i odstawiamy nalewkę na kilka miesięcy ( ok. pół roku) w ciemne miejsce – (proporcje: 0,5 l pędów sosny + 0,5 kg cukru + 1l spirytusu)
• po tym czasie zlewamy nalewkę, filtrujemy przez gazę i jesienią nalewka jest gotowa;
• 1-2 łyżki dziennie tej pysznej nalewki będzie doskonałą, codzienną porcją zdrowia.

Kiedy należy leczniczo stosować sosnówkę:

• przy stanach zapalnych układu oddechowego (kaszel, przeziębienie, ból gardła, gorączka);
• przy chorobach nerek (kamica moczowa, skąpomocz);
• przy stanach zapalnych układu pokarmowego (bóle brzucha, niestrawność, biegunka);
• przy stanach zapalnych dróg żółciowych (kamica żółciowa, zapalenie pęcherzyka żółciowego, zastoje żółci);
• przy ogólnym wyczerpaniu, osłabieniu;
• przy problemach skórnych.

POKRZYWÓWKA – NALEWKA Z LIŚCI POKRZYWY

• Zbieramy około 300 g pokrzyw, najlepiej zrobić to w maju, kiedy mają one młode, zdrowe i soczyste liście. 
• Kolejnym krokiem będzie sparzenie pokrzywy i posiekanie jej na niewielkie części. 
• Wrzucamy pokrzywę do słoika, najlepiej o pojemności ok. 2-3 l.
• Zalewamy pokrzywę wódką (ok. 40%) i odstawiamy w ciemne miejsca na ok. 2 tygodnie.
• Po tym czasie dokładnie cedzimy powstały roztwór i odstawiamy znów na minimum. 24h. 
• Nalewka jest gotowa do spożycia. 

Kiedy należy leczniczo stosować pokrzywówkę:

• przy problemach z niedokrwistością, anemią;
• przy ogólnym osłabieniu organizmu, wyniszczeniu przez przebyte choroby;
• przy problemach ze skórą, włosami, paznokciami;
• przy zatruciu pokarmowym;
• przy osłabieniu psychicznym.

NALEWKA Z MNISZKA LEKARSKIEGO

• ok. 100 szt. kwiatów mniszka lekarskiego bez łodyg i liści wyłożyć na 2 godziny na białym kartonie lub tkaninie na słońcu, by pozbyć się drobnym pajączków, muszek itp.;
• po tym czasie, układać kwiaty w słoju, dołożyć kilka plastrów cytryny, zalać 0,5 l spirytusu i odstawić na tydzień w ciepłe miejsce;
• po tygodniu zlać przez gęste sito, lub gazę powstały sok, wymieszać z 0,5 l przegotowanej, letniej wody z dodatkiem cukru lub miodu;
• zlać do butelek i przechowywać w ciemnym miejscu;
• zażywać 1-2 łyżki dziennie.

Kiedy należy leczniczo stosować nalewkę z mniszka:

• przy chorobach z wątrobą i drogami żółciowymi;
• przy zaparciach;
• przy problemach z nerkami;
• przy problemach skórnych;
• przy cukrzycy.

NALEWKA Z KWIATÓW FORSYCJI

• świeżo zerwane kwiaty spryskać alkoholem i włożyć do szklanego słoja;
• zalać kwiaty spirytusem – na 5 porcji kwiatów stosować 1 porcję spirytusu i odstawić miksturę na dwa tygodnie w ciemne miejsce;
• po tym czasie należy przefiltrować i zlać nalewkę do butelek, 
• odstawić na 3 miesiące, a po upływie tego czasu nalewka jest gotowa do spożycia;
• zażywać 1-2 łyżki dziennie.

Kiedy należy leczniczo stosować nalewkę z forsycji:

• przy cukrzycy,
• przy nieszczelności naczyń krwionośnych;
• przy problemach ze stawami;
• przy problemach skórnych;
• przy alergiach,
• przy problemach z drogami moczowymi;
• nalewka z forsycji działa też przeciwzapalnie i przeciwbólowo.

NALEWKA Z KORZENIA HORTENSJI

• wiosną wykopujemy korzenie hortensji ogrodowej (możemy je także zakupić), obieramy ze skórki, tniemy na małe kawałki lub mielimy;
• układamy w szklanym słoiku, lekko ubijamy i zalewamy spirytusem;
• pozostawiamy w ciemnym miejscu na 2 – 3 tygodnie;
• następnie filtrujemy nalewkę i rozlewamy do butelek;
• po ok. 2 tygodniach nalewka jest gotowa do spożycia;
• stosować po łyżeczce 2 razy dziennie 30 minut przed posiłkiem.

Kiedy należy leczniczo stosować nalewkę z hortensji:

• przy dolegliwościach dróg moczowych;
• przy alergiach pokarmowych;
• przy kamicy żółciowej,
• przy nadmiernym gromadzeniu wody w organizmie;
• przy stanach depresyjnych;
• przy nadmiernym łysieniu;
• przy wysuszonej skórze.

Podsumowanie

Własnoręczne przygotowanie nalewki przynosi wiele satysfakcji – zamknięte w ozdobnych, fantazyjnych butelkach, słoikach i karafkach różnobarwne trunki nie tylko zdobią domowe spiżarnie, ale również charakteryzują się właściwościami prozdrowotnymi. 

Jeśli zagłębimy się w tematykę nalewek roślinnych to okazuje się, że nalewki można przygotować praktycznie ze wszystkich roślin zarówno rosnących dziko, ogrodowych, jak i domowych.

Do wykonania nalewek można stosować  kwiaty, liście, pędy, owoce, korę oraz korzenie – to dzięki nalewkom otrzymujemy bogactwo dobroczynnych składników, z których możemy korzystać cały rok. 

Spożywajmy nalewki nie tylko w czasie niedomagań czy choroby, ale na co dzień, również profilaktycznie, także w kuchni dodając niektóre do potraw – delikatne roślinne działanie wspomoże nasz układ immunologiczny, dostarczy wielu witamin
i minerałów, wyposaży nasz organizm w życiodajne, naturalne składniki poprawiające zdrowie i urodę.

Niezwykle ciekawe w przygotowywaniu nalewek jest to, że możemy je wykonywać z jednej rośliny, lub łączyć kilka, potęgując i uzupełniając lecznicze właściwości – np. mdły smak nalewki z pokrzywy możemy poprawić dodając do niej czarnego bzu, lub imbiru czy głogu – w tej kwestii inwencja twórcza jest nieograniczona