Jak wiadomo, probiotyki to istotny element każdej zdrowej i zbilansowanej diety. Dzięki zwiększaniu populacji prozdrowotnych bakterii w naszej mikroflorze mają pozytywny wpływ na działanie całego organizmu. Rola bakterii, które zasiedlają nasz przewód pokarmowy nie jest jeszcze do końca poznana, jednak wiadomo już, że między innymi wspomagają one układ odpornościowy, usprawniają procesy trawienia oraz zwalczają stany zapalne – zapraszamy na artykuł ekspertów z Probiox Plus.
Czym jest mikroflora jelitowa?
Mikroflorą jelitową określa się wszystkie mikroorganizmy zasiedlające jelita człowieka. W przewodzie pokarmowym człowieka znajduje się ogromna ilość mikroorganizmów i jest ona zróżnicowana w zależności od odcinka – jelito cienkie, grube oraz odbytnica. Największą aktywnością, a także liczebnością i zróżnicowaniem charakteryzuje się mikroflora znajdująca się w jelicie grubym. Szacuje się, że może tam występować od 500 do nawet 1000 różnych gatunków drobnoustrojów.
Ze zdrowotnego punktu widzenia, najważniejsze są bakterie kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium. Są one przeciwwagą dla szkodliwych lub też potencjalnie szkodliwych bakterii, które również zasiedlają przewód pokarmowy człowieka. Bakterie te razem z innymi szczelnie pokrywają nabłonek jelitowy i biorą udział w procesach trawienia. Zadbanie o prawidłową mikroflorę przewodu pokarmowego jest istotne dla zachowania dobrego zdrowia.
Mikroflora jelitowa a probiotyki
Niektóre produkty żywnościowe mają właściwości poprawiające rozwój mikroflory jelitowej. Są to probiotyki. Zazwyczaj mówiąc o probiotykach mamy na myśli bakterie kwasu mlekowego. Jednak rolę probiotyków spełniać mogą również niektóre typy drożdży. Mają one wiele pozytywnych właściwości i wykazują korzystny wpływ na stan zdrowia człowieka.
Stosowanie probiotyków jest zalecane przede wszystkim wtedy, gdy musimy przyjmować antybiotyki. Dzięki temu wspomagają one odbudowę naszej mikroflory jelitowej po antybiotykoterapii. Jednak podejrzewa się również, że probiotyki mogą mieć związek z naszą masą ciała.
Działanie mikroflory jelitowej
Odpowiednia mikroflora jelitowa wspomaga przyswajanie składników odżywczych z żywności oraz wzmacnia system odpornościowy. Wszelkie zaburzenia w składzie mikroflory odbijają się nie tylko na przewodzie pokarmowym, ale na całym organizmie. Zwiększają ryzyko rozwoju różnego rodzaju alergii, stanów zapalnych i wielu chorób metabolicznych (między innymi cukrzycy oraz otyłości). Badania dowodzą, że nieprawidłowa mikroflora jelitowa może także wpływać na powstawanie zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, dlatego istotne jest dbanie o znajdujące się w jelitach bakterie.
Warto wiedzieć, że nasza mikroflora jelitowa codziennie jest osłabiana przez nieodpowiednią dietę, bogatą w produkty wysoko przetworzone, żywność typu fast food, cukier czy mięso. Pojawia się coraz więcej dowodów, mówiących o tym, że uboga i nieprawidłowa mikroflora jelitowa wpływać może na szerzącą się epidemię nadwagi oraz otyłości. Prawda jest taka, że niewłaściwa mikroflora nie tylko przyczynia się do przybierania na wadze, ale jednocześnie utrudnia odchudzanie, nawet przy zmniejszeniu kaloryczności diety i wprowadzeniu aktywności fizycznej.
Dlaczego mikroflora może utrudniać odchudzanie?
Wartość odżywcza naszej diety, to nie tylko kaloryczność poszczególnych produktów, ale również drobnoustroje, które te produkty napotykają na swojej drodze. Jeżeli nasza mikroflora jelitowa ukształtowana jest przez żywność typu fast food, np. przez pizzę czy hamburgery, to zmiana diety na zdrowszą nie przyczyni się do tak szybkiego spadku masy ciała, jak w przypadku osób o bardziej zróżnicowanej mikroflorze bakteryjnej. Poza tym okazuje się, że niekorzystne bakterie bytujące w naszym przewodzie pokarmowym mogą podnosić wartość kaloryczną spożywanej przez nas żywności o nawet 200kcal. Badania dowodzą, że gatunki takie jak Mollicutes oraz Firmicutes, które wykrywa się w zdecydowanie większej ilości u osób otyłych zwiększają ilość wchłanianych w jelicie cukrów prostych.
Jednak warto zaznaczyć, że długotrwała zmiana nawyków żywieniowych zawsze przyczynia się do poprawy stanu zdrowia i spadku masy ciała. Wówczas bardzo prawdopodobne jest, że mikroflora jelitowa zostanie wzbogacona w mikroorganizmy, które przyczynią się do zwiększenia tempa metabolizmu.
Rola probiotyków
Probiotyki pełnią w organizmie człowieka wiele istotnych funkcji. Przede wszystkim:
- wspomagają trawienie spożywanej przez nas żywności, odpowiadają za rozpad oraz wchłanianie witamin, składników mineralnych, poszczególnych aminokwasów oraz kwasów tłuszczowych,
- hamują rozwój niekorzystnych bakterii,
- odgrywają istotną rolę przy produkcji serotoniny – hormonu szczęścia,
- wspomagają pracę układu odpornościowego,
- biorą udział w produkcji witamin (witaminy K, witamin z grupy B oraz kwasu foliowego), a także krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych.
Czy probiotyki pomagają schudnąć?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, naukowcy przeprowadzili już wiele badań i eksperymentów. Na szczególną uwagę zasługuje eksperyment przeprowadzony na myszach, w którym przeszczepiano mikroflorę jelitową pomiędzy chudymi i grubymi zwierzętami. Okazało się, że przeszczepienie mikroflory jelitowej myszy szczupłych do grubych skutkowało szybką utratą masy ciała.
Przeprowadzono również badania, w których osoby z otyłością brzuszną przyjmowały bakterie probiotyczne – Lactobacillus gasseri. Okazało się, że nawet bez zmiany diety osoby te traciły średnio ok. 10% tłuszczu z brzucha. Jednak po odstawieniu tych probiotyków, znowu przytyły.
Liczne badania wskazują, że w odchudzaniu pomocne mogą być Lactobacillus rhamnosus, znajdujące się między innymi w kefirach. Korzystne działanie wykazuje również szczep Bifidobacterium lactis, który można znaleźć np. w jogurtach.
Jednak nie wszystkie szczepy probiotyczne wspomagają utratę masy ciała. Badania na zwierzętach dowodzą, że niektóre probiotyki mogą działać wręcz odwrotnie i przyczyniać się do wzrostu masy ciała. Prace nad poznaniem właściwości poszczególnych szczepów bakterii probitycznych ciągle trwają i konieczne jest przeprowadzenie jeszcze wielu eksperymentów, aby poznać ich dokładną specyfikę.
Probiotyki w walce z nadwagą
Co robić, aby poprawić skuteczność diety odchudzającej? Przede wszystkim warto sięgać po probiotyki. W aptekach znaleźć można mnóstwo suplementów diety, które zawierają korzystne bakterie o udowodnionym pozytywnym wpływie na naszą sylwetkę. Są to przede wszystkim bakterie Bifidobacterium oraz Lactobacillus. Badania dowodzą, że w mikroflorze jelitowej szczupłych osób to właśnie te bakterie występują wyjątkowo licznie. Jednak probiotyki to nie tylko suplementy dostępne w aptekach. Znaleźć je można również w tym, co spożywamy – w kapuście kiszonej i kiszonych ogórkach, kefirze i jogurtach naturalnych, a także w fermentowanym soku z buraków czy naturalnym kwasie chlebowym.
Mówiąc o probiotykach, nie można również zapomnieć o prebiotykach, które stanowią pożywkę dla dobrych bakterii jelitowych (probiotyków). Sprzyjają one rozwojowi bakterii z rodzin takich jak Lactobacillus, Bifidobacterium czy Bacterioides. Dlatego poza przyjmowaniem probiotyków wskazane jest stosowanie odpowiedniej diety. Spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, pełnoziarnistych przetworów zbożowych, warzyw strączkowych, a także pestek i orzechów. Niewskazana jest natomiast dieta bogata w cukry, białą mąkę, tłuszcze zwierzęce i sztuczne dodatki do żywności.
