Nutraceutyki – żywność przyszłości

17 maja 2012, dodał: Żaneta Szczęsna

Artykuł zewnętrzny

Nutraceutyki są to substancje, które mogą być uważane za żywność bądź jej część, jak i również mogą wspomagać utrzymywanie zdrowia oraz dobrostanu organizmu przez optymalizację jego funkcji, zmniejszanie zapadalności na choroby cywilizacyjne jak i zapobiegać im.

Nutracutyk to substancja będąca elementem wspólnym zarówno dla żywności funkcjonalnej, specjalnego przeznaczenia żywieniowego jak i suplementów diety. Nutraceutyki to głównie substancje pochodzenia roślinnego (np. luteina, potas, celuloza, pektyna, alkohol perylowy), ale mogą być także otrzymywane z surowców pochodzenia zwierzęcego (np. CLA czyli sprzężony kwas linolowy, EPA kwas eikozapentaenowy, selen, cynk, kreatyna, cholina) jak i mikrobiologicznego (np. Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium bifidum).

Nutraceutyki występują w żywności w sposób naturalny, oto kilka takich przykładów:

Czosnek, cebula – allilowe związki siarkowe
Pieprz – kapsaicynoidy
Herbata, jagoda – katechiny
Rozmaryn – karnozol
Wołowina i produkty mleczne – sprzężone CLA
Olej rybi – DHA i EPA
Jogurt i przetwory mleczne – Bifidobakterium , Lactobacillus
Orzechy, szparagi – alfa-tokoferole
Marchewka, dynia, owoce cytrusowe – beta-karoten
Szpinak , kukurydza – luteina, zeaksantyna

Właściwości nutracetyków są bardzo szerokie. Wspierają wydolność fizyczną, funkcje układu pokarmowego, układu krążenia, a także układu odpornościowego. Dlatego też ze względu na ich właściwości można wymienić takie grupy żywności jak:

Poprawiająca funkcjonowanie układu pokarmowego – jogurty i napoje pro biotyczne, pieczywo, płatki śniadaniowe
Zmniejszające nadwagę i otyłość – żywność o obniżonej zawartości tłuszczu i cukru (np. zastąpienie tłuszcz inuliną), zioła jako źródło składników zmniejszających apetyt ( np. kwas HCA, błonnik pokarmowy), przyspieszających spalanie tkanki tłuszczowej ( np. L-karnityna), poprawiające metabolizm węglowodanów (np. chrom)
Zmniejszające ryzyko chorób krążenia – oleje roślinne, oliwa z oliwek, margaryna, jogurty, serki, pieczywo, czekolada, soja (są one źródłem zarówno fitosteroli, stanoli, kwasów tłuszczowych n-3, błonnika pokarmowego, flawonoidów i polifenoli)
Zapobiegające osteoporozie – soja, wyrobu piekarniczo – cukiernicze, desery, napoje ( źródła wapnia, magnezu, prebiotyków)
Zmniejszające ryzyko chorób nowotworowych – soja, pełnoziarniste pieczywo, wyroby mączne, zielona herbata ( źródło katechin)
Poprawiające wydolność psychofizyczną – niektóre soki, napoje owocowe, napary z ziół i inne napoje bezalkoholowe (energetyzujące i izotoniczne), zawierające kofeinę, taurynę glukuronolakton, witaminy i składniki mineralne.

Jednak pozytywny wpływ takiej żywności występuje wówczas, gdy jest ona spożywana regularnie, we właściwej ilości i z właściwą częstotliwością oraz od tego czy w diecie występują inne składniki, z którymi nutraceutyki mogłyby wchodzić w interakcję, co mogłoby zwiększyć bądź zmniejszyć ich oddziaływanie prozdrowotne.

Kilka takich przykładów:

Ryby np. pstrąg, makrela, łosoś bogate są w kwasy tłuszczowe n-3, które to obniżają poziom cholesterolu oraz działają przeciwzakrzepowo, jednak warunkiem korzystnych efektów zdrowotnych jest jedzenie ich 2 razy w tygodniu
Sok pomidorowy zawiera likopen, zmniejszający ryzyko prostaty, jednak należałby go pić pół szklanki dziennie
Czosnek zawiera alliliowe związki siarkowe, które obniżają poziom cholesterolu i ciśnienie krwi, jednak należy spożywać ok. 1 ząbek dziennie
Zielona herbata zawiera polifenole, zmniejszające ryzyko chorób nowotworowych, działanie takie jest możliwe przy wypiciu 4-6 filiżanek dziennie po 150ml każda.

Na opakowaniach zawierających nutraceutyki powinny być umieszczone odpowiednie oświadczenia zdrowotne lub żywieniowe. Jednak producent umieszczając takie oświadczenie jest zobowiązany by dostarczyć odpowiednie dowody potwierdzające naukowo ich oddziaływanie na organizm. Oświadczenie takie nie może być nieprawdziwe, nie może wprowadzać konsumenta w błąd, budzić wątpliwości co do bezpieczeństwa jak i zachęcać do nadmiernego spożycia.

Źródła: Świderski Franciszek., Waszkiewicz-Robak Bożena [2009] Nutraceutyki. Dodatki prozdrowotne. Żywność-Żywienie. Tom 63.

Bloch A, Thomson CA; Position statement of the American Dietetic Association: phytochemicals and functional foods. Journal of American Dietetic Association. 1996. Str. 73-82