Dar pszczół – manuka

Manuka (Leptospermum scoparium) lub drzewo herbaciane to krzew osiągający czasem rozmiary niewielkiego drzewa, typowy dla Nowej Zelandii i południowo-wschodniej Australii. Występuje na terenie całej Nowej Zelandii, jednakże najliczniej na suchym wschodnim wybrzeżu Północnej i Południowej Wyspy. W Australii roślinę tę można znaleźć w Tasmanii, regionie Wiktorii i Nowej Południowej Walii. Nazwa Manuka, pochodząca z języka Maori (mānuka), jest używana w Nowej Zelandii, zaś nazwa drzewo herbaciane jest powszechna w Australii. Krzew ten osiąga najczęściej wysokość od 2 do 5 metrów, ale może też osiągać rozmiary niewielkiego drzewa (do 15 m). Jest to roślina wiecznie zielona, o gęstym ugałęzieniu i małych, szpiczaście zakończonych liściach. Kwiaty są białe, gdzieniegdzie zaróżowione, o pokroju gwiazdy.

Pomimo faktu, że krzew Manuka zostało docenione i naukowo rozpoznane dopiero w ostatniej dekadzie, lud Maori (rdzenni mieszkańcy Nowej Zelandii) od dawna wykorzystywał siłę i właściwości lecznicze tej rośliny. Miód oraz olejek Manuka są doskonałymi, naturalnymi substancjami używanymi w leczeniu problemów i podrażnień skórnych, takich jak: grzybice stóp i paznokci, łupież, czy różnego typu choroby skóry czy egzemy, jako środek przeciwzapalny, lekarstwo na szerokie spektrum chorób żołądka i dolegliwości jelitowych oraz skuteczny środek antybakteryjny i przeciwgrzybiczny. Używa się go do kuracji na osad nazębny i zapalenie dziąseł. Szczególnie skuteczne działanie wykazuje w walce z odpornym na antybiotyki gronkowcem złocistym, a także w kuracjach skóry trądzikowej. Pomaga w złagodzeniu bólów gardła, a także wyraźnie wzmacnia ogólny stan zdrowia i samopoczucia. Antyoksydanty zawarte w miodzie zapobiegają powstawaniu wolnych rodników, które przyczyniają się do starzenia się organizmu. Ma on charakterystyczny smak, jest też ciemniejszy i bardziej intensywny niż miód koniczynowy. Miód Manuka o najwyższych właściwościach leczniczych produkowany jest w specjalnych pasiekach, umiejscowionych w nie uprawianych rejonach Nowej Zelandii obficie porośniętych przez krzewy Manuka.

Uniwersytet w Waikato w Hamilton, w Nowej Zelandii, stworzył Instytut Badań nad Miodem, który zajmuje się pomiarem zawartości substancji aktywnych miodu i jego właściwościami antybakteryjnymi. Stowarzyszenie Aktywnego Miodu Manuka (AMHA) promuje i zabiega o ujednolicenie produkcji Miodów Manuka dla potrzeb medycznych. Stowarzyszenie to stworzyło Wyjątkowy Współczynnik Manuka (UMF), który określa siłę antybakteryjnych właściwości miodu. W styczniu 2008 roku, profesor Thomas Henle z Uniwersytetu w Dreźnie (Niemcy) odkrył methyloglyoxal będący substancją czynną w miodzie, odpowiadającą za szczególne właściwości zdrowotne tych miodów. Składnik ten oznaczany jest jako MGO (np. MGO 100 oznacza stężenie 100 mg methyloglyoxalu na kilogram miodu). Podczas badań, naukowcy poddali analizie 40 próbek miodów różnego pochodzenia, w tym sześć rodzajów miodu z nowozelandzkiego krzewu Manuka. Okazało się, że poziomy zawartości methylglyoxalu w miodach z Manuka jest aż tysiąckrotnie wyższe niż w pozostałych przebadanych miodach.

Manuka mogą być stosowane w postaci pożywienia, jak również bezpośrednio na rany i miejsca zmienione chorobowo. Zalecane jest spożywanie 1 łyżeczki miodu, 2-3 razy dziennie 0,5 h przed posiłkiem. Natomiast w celu lepszego gojenia ran można najlepiej jest stosować bezpośrednio na ranę, oparzenie lub wrzód.
Wzrost zainteresowania samym krzewem Manuka, jako rośliną leczniczą, i miodami Manuka obserwowane jest na całym świecie. Przyczynia się do tego dobra opinia o miodach oraz wyniki badań naukowych, potwierdzających fakt szczególnych właściwości tych miodów. Miody Manuka są bardzo popularne w Stanach Zjednoczonych i krajach azjatyckich. Coraz więcej zwolenników zyskują także w Europie, zwłaszcza na Wyspach Brytyjskich, gdzie powstał nawet plan zakładania plantacji krzewu Manuka.

W Polsce obecnie dostępnych jest 5 rodzajów Miodów Manuka. Od Active Manuka MGO 30+, który jest wyłącznie miodem smakowym po Active Manuka 400+ i 550+ o bardzo wysokich właściwościach antybakteryjnych i zdrowotnych, które są zalecane na poważniejsze dolegliwości, takie jak: wrzody żołądka, bakterie gronkowca, bakterie układu pokarmowego (m.in. Helicobacter), trudno gojące się rany, problemy skórne (m.in. egzema), rany cukrzycowe etc. Dostępne są także miody o symbolach MGO 100+ i MGO 250+ stosowane na dolegliwości związane z układem pokarmowym (m.in. IBS), na wzmacnianie odporności organizmu, polepszanie ogólnego stanu zdrowia oraz samopoczucia.
Ogólnoświatowe zapotrzebowanie na produkty na bazie miodu z kwiatów Manuka zachęciło wielu pszczelarzy do uprawy tego krzewu. Obecnie produkty na bazie miodu Manuka obejmują nie tylko smakowite i lecznicze miody, ale także całą gamę kosmetyków pielęgnacyjnych, stworzonych z myślą o pięknej, młodej, zadbanej i zdrowej skórze.