Kwas foliowy w ciąży: potrzebny czy szkodliwy?
Istnieje wiele teorii na temat tego jak powinna odżywiać się przyszła mama. Półki apteczne aż uginają się od suplementów dla kobiet ciężarnych, a gazety i internet huczy od artykułów i dobrych rad dla przyszłych jak i obecnych mam.
Jedno jest pewne – właściwe odżywianie się kobiety, zarówno przed zajściem w ciążę jak i w jej trakcie jest niezwykle ważne dla prawidłowego przebiegu ciąży oraz rozwoju dziecka zarówno w okresie płodowym jak i w wieku dorosłym. Jednym ze składników diety, o który kobieta powinna szczególnie zadbać jest kwas foliowy.
Zażywanie kwasu foliowego przez minimum 3 miesiące przed planowanym poczęciem oraz w pierwszym trymestrze ciąży ma za zadanie zminimalizować ryzyko wystąpienia różnych nieprawidłowości u dziecka. Szczególnie chodzi tu o ryzyko wad otwartych cewy nerwowej. Przyjmowanie suplementów kwasu foliowego przynajmniej rok przed poczęciem zmniejsza natomiast aż o 70 % ryzyko przedwczesnego porodu. Nie oznacza to, że nie przyjmując kwasu foliowego dziecko urodzi się chore. Warto jednak pamiętać, że kobieta, która urodziła już dziecko z taką wadą, przed kolejna ciążą na pewno powinna brać kwas foliowy w większej – ustalonej przez lekarza dawce.
Polski Narodowy Program Ochrony Zdrowia na lata 1996 – 2005 opracowany przez zespół ekspertów w celu zapobiegania wadom wrodzonym układu nerwowego zaleca spożywanie ok. 0,4 – 1 mg kwasu foliowego dziennie przez wszystkie kobiety w wieku rozrodczym. W obecnie aktualnym Programie Ochrony Zdrowia nie jest to wyszczególnione, jednak zakłada się, że rekomendacje te są wciąż aktualne. Górny poziom spożycia kwasu foliowego przez osoby dorosłe wg Grupy Ekspertów ds. witamin i składników mineralnych został określony na wysokości 1000 mikrogramów. Ilość ta dotyczy zarówno witaminy pochodzącej z pożywienia jak i z suplementacji. Jeśli zaś chodzi o zalecane spożycie, dla kobiet ciężarnych wynosi ono 600 mikrogramów na dobę. Jest to szczególnie ważne zwłaszcza w okresie trzech miesięcy poprzedzających planowane poczęcie i w pierwszych 3 miesiącach po poczęciu. Zakłada się, że przy prawidłowych wynikach badań krwi po zakończeniu I trymestru można zrezygnować z suplementacji kwasem foliowym.
Zbyt duże dawki kwasu foliowego mogą powodować wiele działań ubocznych: bezsenność, rozdrażnienie, depresję, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, reakcje alergiczne (wysypka, zaczerwienienie), w rzadkich przypadkach nawet skurcz oskrzeli. Ponadto, najnowsze badania wykazały, że nadmiar kwasu foliowego w czasie ciąży zwiększa ryzyko zachorowania przez dziecko na astmę. Co ważne, niekorzystne dla zdrowia skutki spożywania nadmiaru folianów mogą powstać wyłącznie w warunkach niekontrolowanego spożywania suplementów.
Kwas foliowy występuje niemal we wszystkich produktach żywnościowych, zarówno zwierzęcych jak i roślinnych. Należy pamiętać, że gotowanie niszczy nawet 90% folacyny, oznacza to, że warzywa i owoce najlepiej spożywać na surowo. Ponad to straty kwasu foliowego powodowane są przez działanie światła, doustne środki antykoncepcyjne, alkohol oraz palenie papierosów. Do czynników ułatwiających wchłanianie folianów zaliczymy witaminy z grupy B oraz witaminę C. W produktach pochodzenia roślinnego foliany występują w większych ilościach w nasionach soi, drożdżach piekarniczych, zarodkach pszennych (ponad 250 mikrogramów), nasionach fasoli białej, grochu, natce pietruszki i szpinaku (150 – 250 mikrogramów), a także w brokułach, sałacie, kapuście włoskiej i brukselce (50 – 150 mikrogramów). Jeśli chodzi o produkty pochodzenia zwierzęcego, tu przede wszystkim możemy wyróżnić wątrobę kurzą i wołową oraz cielęcą. Warto jednak mieć na względzie, że zawartość kwasu foliowego w produktach roślinnych jest zależna od pory roku, w której rosła roślina. Jeden konkretny liść sałaty czy szpinaku może zawierać dwa razy więcej lub dwa razy mniej kwasu foliowego – zależnie od tego czy dojrzewał latem czy na jesieni.
Justyna Marszałkowska-Jakubik – www.e-prolinea.pl
Zobacz również:
- Kwas foliowy szkodliwy dla płodu?
- 10 wskazówek, jak przygotować się do ciąży
- W ciąży na wakacjach
- Koniec z rozstępami po ciąży!
