Stalking – nękanie uporczywymi sms-ami, telefonami i plotkami!

3 marca 2011, dodał: Redakcja

Artykuł zewnętrzny

Czym jest stalking i co wchodzi w jego zakres?

Stalking to problem, z którym dopiero zaczynamy walczyć. Wejście w życie przepisów zakładających karanie stalkingu – czyli uporczywego, złośliwego nękania – ułatwi jego ściganie – mówią policjanci. Dodają, że obecnie trudno jest ocenić skalę tego zjawiska, gdyż może dotyczyć różnych rodzajów naruszeń prawa. W piątek (25 lutego) Sejm przyjął nowelizację Kodeksu karnego przewidującą karę do trzech lat więzienia za uporczywe, złośliwe nękanie mogące wywołać poczucie zagrożenia. Kara ta może wzrosnąć do 10 lat więzienia, jeśli osoba nękana targnie się na swoje życie.

Co to jest stalking?

Określenie stalking pojawiło się pod koniec lat 80-tych. Wtedy zaczęto tak określać nowe zjawisko społeczne – obsesyjne podążanie fanów za gwiazdami filmowymi. Stalking w psychologii określany jest jako „przemoc emocjonalna”, „nękanie na tle emocjonalnym”, „uporczywe nękanie” oraz „prześladowanie na tle

emocjonalnym”. Obecnie określenie „stalking” rozumiane jest jako złośliwe i powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się, np. przez telefon, SMS, e-mail czy też w postaci komentarzy zamieszczanych w internecie, niechciane robienie zdjęć, niszczenie rzeczy, niechciany dotyk, upublicznianie wizerunku ofiary i innych, które wywołać może u innej osoby poczucie zagrożenia. Obejmuje ono też zachowania polegające na obsesyjnym śledzeniu, obserwowaniu albo kontaktowaniu się z inną osobą wbrew jej woli, które w efekcie prowadzi u niej do strachu o swe bezpieczeństwo. Przy obecnie obowiązujących przepisach trudno jest nawet ocenić skalę tego zjawiska. Problem ten może bowiem dotyczyć wielu naruszeń prawa. Mogą to być przestępstwa, wykroczenia, naruszenia prawa cywilnego” – mówi Krzysztof Hajdas z wydziału prasowego Komendy Głównej Policji.

Zazwyczaj zaczyna się dość niewinnie: poznajemy kogoś przez internet, rozmawiamy, bywa, że się spotykamy. Później nasz „adorator” nęka nas setkami telefonów czy sms-ów, a bywa też, że godzinami „czeka” na nas pod naszym domem. Prześladowanie może trwać całymi miesiącami, a nawet latami, a ofiara stalkera, by wrócić do równowagi i móc nawiązywać normalne kontakty z ludźmi, potrzebuje pomocy psychologa. „Wielbiciel” zaburza bowiem całe jej życie. Niezależnie od tego, czy wysyła jedynie sms-y, dzwoni, czy też przesiaduje przed domem, wzbudza lęk, że może posunąć się dalej.

Stalker to zazwyczaj osoba całkowicie pozbawiona empatii, nie rozumiejąca, że ktoś może czuć się osaczony ciągłymi próbami nawiązania kontaktu lub okazywaniem uczucia. Niestety próbując zdobyć lub odzyskać „ukochaną” – jej zdaniem – osobę, gotowa jest robić coraz więcej – częściej dzwonić, wysyłać więcej sms-ów czy np. kwiatów.

Satystyki i skala zjawiska

Statystyki mówią, że co dziesiąta osoba staje się ofiarą stalkingu – emocjonalnej przemocy, której narzędziem często jest telefon komórkowy. Wraz z rozwojem techniki coraz więcej osób staje się ofiarami uporczywego nękania. To problem o coraz szerszym zakresie – mówił Minister Krzysztof Kwiatkowski. Teraz jednak ofiary mogą się skutecznie bronić.

Z badań przeprowadzonych pod koniec grudnia 2009 roku na zlecenie Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości na reprezentatywnej grupie ponad 10 tysięcy osób wynika, że niemal co dziesiąty (9,9%) pytany uważa, że był ofiarą stalkingu – co oznacza, że ofiarami tego procederu padło przynajmniej raz w życiu ponad trzy miliony Polaków, z czego co najmniej 80 % w ciągu ostatnich 5 lat. Ten odsetek jest wyższy wśród kobiet – 11,4% w stosunku do 8,2% wśród mężczyzn.
Najczęstszym przejawem stalkingu było:

– rozpowszechnianie oszczerstw, kłamstw i plotek na temat ofiar (68,7%),

– nawiązywanie kontaktu z wykorzystaniem osoby trzeciej (55,2%)

– oraz użycie groźby lub szantażu (49,1%).

Polacy dosyć chętnie wykorzystują też do stalkingu nowe technologie:

– częste, głuche, obsceniczne lub nocne telefony stanowią aż 46,8% przypadków,

– uporczywe nękanie poprzez niechciane listy, e-maile lub SMS-y jest w obecnych czasach również bardzo popularne – przeszło co trzecia pokrzywdzona osoba (34,9%) musiała zmierzyć się z takimi zachowaniami.

– natomiast znacznie mniej popularną formą stalkingu jest wśród Polaków zamieszczanie zdjęć i komentarzy w internecie – tylko 7,1% pokrzywdzonych wskazało na takie zachowania osób je nękających.

W przeszło połowie przypadków uporczywe nękanie miało miejsce wielokrotnie, 80% ofiar doświadczyło stalkingu w ciągu ostatnich pięciu lat. Ponad połowa pokrzywdzonych miała w związku z takim zdarzeniem problemy natury emocjonalnej lub inne natury psychicznej. Wskazywano najczęściej na przygnębienie, utratę poczucia bezpieczeństwa i strach, a także złość i irytację. Co trzecia ofiara obawiała się wyjścia z domu, co czwarta deklarowała objawy agresji lub rozkojarzenia. Wielu pokrzywdzonych deklarowało symptomy poważnych zaburzeń sfery psychiki – co dziewiąta myśli lub próby samobójcze, co piąta ataki paniki lub co dziewiąta natręctwo myśli i urojenia. U ofiar występowały również dolegliwości fizyczne, które deklarował co czwarty pokrzywdzony, a niespełna połowa respondentów była zmuszona do korzystania z pomocy lekarskiej. Co szósta ofiara zadeklarowała, że w wyniku uporczywego nękania utraciła lub zmieniła pracę, zaś co dziewiąta była zmuszona do zmiany miejsca zamieszkania. Połowa pokrzywdzonych stwierdziła, że konsekwencją było unikanie pewnych miejsc, ludzi lub sytuacji, a ponad 40 % wskazało na pogorszenie się funkcjonowania w życiu zawodowym lub rodzinnym.

Naprzykrzanie się trwa przeciętnie około 1 roku, choć warto odnotować, że 15% ofiar dręczonych było przez co najmniej 3 lata. Aż 75% ofiar oceniło stalking jako bardzo lub dość poważne, a blisko 70% odczuło negatywne skutki nękania, co zdaniem badaczy świadczy o tym, że proceder ten staje się już problemem społecznym i dlatego też Ministerstwo Sprawiedliwości uznało, że wymaga regulacji prawnych. Z badania wynika, że decyzję MS popiera aż 87% ankietowanych – osoby te opowiedziały się za penalizacją uporczywego nękania.

Jak się ustrzec?

Jak mówią policjanci najważniejsze jest zachowanie zdrowego rozsądku. „Jeśli jest to możliwe, nie nawiązujmy bliższych znajomości np. poprzez portale społecznościowe czy komunikatory i nie mówmy nowo poznanym osobom wszystkiego o sobie” – dodają. „Jeśli padniemy ofiarą stalkingu, nie wahajmy się, zgłośmy to do najbliższej jednostki policji” – zaznaczają policjanci.

W polskim kodeksie karnym nie było do tej pory przepisów przewidujących karalność za tego rodzaju czyny. Według przyjętych przepisów za stalking będzie można ukarać osobę, która poprzez uporczywe nękanie wzbudza u ofiary poczucie zagrożenia lub „istotnie narusza jej

prywatność”. Nękanie to może być prowadzone na przykład przez wykonywanie licznych telefonów do ofiary, wysyłanie jej sms-ów, śledzenie, ale też obdarowywanie ofiary prezentami, których ona sobie nie życzy. Kara będzie grozić również osobom wykorzystującym wizerunek pokrzywdzonego lub inne jego dane osobowe w celu wyrządzenia mu szkody majątkowej lub osobistej, np. przez zamawianie na jego koszt towarów oraz tworzenie – bez jego wiedzy – kont osobistych na portalach społecznościowych. Przestępstwo polegające na wykorzystaniu wizerunku lub danych osobowych innej osoby powinno polegać jednak na podszywaniu się pod tę osobę. W nowelizacji przewidziano, że w przypadku, gdy sprawca w wyniku prowadzonego przez siebie nękania doprowadzi poszkodowanego do próby samobójczej, to będzie mógł trafić do więzienia nawet na 10 lat. Ściganie sprawców stalkingu będzie następowało na wniosek osoby pokrzywdzonej.

„Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat” – tak stanowi art. 190a, którego wprowadzenie przewiduje zaproponowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości nowelizacja Kodeksu karnego.

Przyjęty dzisiaj przez Sejm projekt zakłada ponadto, że karze do 3 lat pozbawienia wolności podlegać będą ten, kto wykorzystuje wizerunek innej osoby lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. W najbliższym czasie prace nad tym projektem rozpocznie Senat.
Materiały: www.tech.wp.pl , www.ms.gov.pl, Raport z badania Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości nt. uporczywego nękania.

Zebrała: Marta

Zobacz również:

2 komentarzy do Stalking – nękanie uporczywymi sms-ami, telefonami i plotkami!

Monika pisze:
27 stycznia 2014 o 22:48:14
uporczywe nękanie rzeczywiście może uprzykrzyć życie, o ile nie dużo gorzej. mnie się na szczęscie udało pozbyć stalkera. Polecam szukanie w internecie informacji tym którzy się z tym mierzą o potem scieżkę prawną. to jedyny sposób. polecam np. ten artykuł: http://www.eporady24.pl/uporczywe_nekanie,pytania,6,65,7481.html
Odpowiedz
Maria Kałmuk pisze:
13 grudnia 2012 o 12:58:08
Od 1o lat jestem nękana .Co mam robić,gdzie mam się udać .Policja i Prokuratura o tym wie.
Odpowiedz