Ciąża u nastolatki – wybór czy przypadek? | Wszystko dla zdrowia i urody, porady kulinarne Uroda i Zdrowie - serwis nie tylko dla kobiet!

Ciąża u nastolatki – wybór czy przypadek?

7 czerwca 2010, dodał: Redakcja
Artykuł zewnętrzny

Share and Enjoy !

Shares
Ciąża u nastolatek jest postrzegana przez środowiska medyczne jako ciąża wysokiego ryzyka. Jest to jednak nie tylko złożony problem medyczny, ale w rzeczywistości wskaźnik niesprawnego społeczeństwa. Wiek nastoletni jest szczególnym okresem w życiu młodej kobiety. Jej stan zdrowia może być narażony na wiele sytuacji, które mają wpływ na zdrowie reprodukcyjne i w istotny sposób określają przyszłość nastolatki w zakresie prokreacji. Te sytuacje to np. wczesna inicjacja seksualna, zachowania seksualne o wysokim ryzyku zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, nieplanowana ciąża oraz brak informacji dotyczących zachowań prozdrowotnych. Większość tych sytuacji może w przyszłości być przyczyną zaburzeń płodności, a nawet bezpłodności, a dzieci urodzone przez młode matki częściej mają wyższy wskaźnik zachorowalności i umieralności.
Chociaż uważa się, że zakres wieku, w którym kobieta jest płodna dotyczy 15-49 roku życia, to 9 na 10 dzieci w krajach rozwiniętych rodzą matki w wieku 20-30 lat. Relatywnie niewiele kobiet rodzi swoje pierwsze dziecko przed ukończeniem 20-tego roku życia. W następstwie wydłużonego okresu kształcenia, zwiększonych możliwości uzyskania dobrej pracy oraz dostępności nowoczesnej antykoncepcji obserwuje się raczej tendencje do przesunięcia decyzji kobiet o urodzeniu pierwszego dziecka na później. Nawet w krajach, gdzie częstość ciąż u młodych matek utrzymuje się na wysokim poziomie, jest to postrzegane jako zjawisko wyjątkowe wobec faktu, że wiek urodzenia pierwszego dziecka w tych krajach jest obecnie istotnie wyższy.
Najwyższy wskaźnik rodności młodocianych u schyłku XX wieku odnotowały Stany Zjednoczone, Kanada, Wielka Brytania, Republika Federalna Niemiec. Liczba żywych urodzeń w USA w grupie nieletnich dziewcząt wynosi 97 na 1000 porodów. Z kolei liczba ciąż u młodocianych w Europie jest oceniana na 3,4%. W Japonii i Holandii liczba żywych urodzeń wynosi 10 na 1000 porodów, w Wielkiej Brytanii liczba wynosi 46 na 1000 porodów. W  2008 roku młodociane ciąże stanowiły 5% ogólnej liczby porodów w Polsce. Według danych, które podaje Główny Urząd Statystyczny w Polsce, liczba porodów dziewcząt w wieku do 19-tego roku życia wynosi 20 na 1000 urodzeń żywych.
Pojęcie młodocianych matek w różnych krajach traktuje się nieco inaczej, ponieważ wiek pełnoletniości jest regulowany różnie przez przepisy poszczególnych państw. Nawet w piśmiennictwie polskim autorzy prac dowolnie traktują kategorie wiekowe – do lat 17-tu, 18-tu, a nawet 19-tu. Nieco inaczej problem ten wygląda na kontynencie afrykańskim, gdzie w związku ze zróżnicowaniem prawa na obyczajowe, religijne i państwowe, uważa się dziewczynę po pierwszej miesiączki (menarche) za dojrzałą i 12–13-letnie matki są zjawiskiem powszechnym. Osiągnięcie dojrzałości fizycznej dokonuje się wraz z wystąpieniem pierwszej miesiączki, wykształcenie cech płciowych II i III rzędowych, osiągnięciem maksymalnego wzrostu i typowej budowy ciała. Stale obniżający się wiek pojawienia pierwszej miesiączki i cykle owulacyjne po dwóch latach miesiączkowania sprawia, że organizm nieletniej przygotowany może być do ciąży już w wieku 13-14 lat. Dojrzałość psychiczna natomiast nie idzie w parze z dojrzałością biologiczną. Niewiedza na temat zapobiegania ciąży oraz wczesna inicjacja seksualna mają zdecydowany wpływ na ilość nieplanowanych ciąż wśród nieletnich dziewczyn. Przyczyną ryzykownych zachowań seksualnych wśród młodzieży jest kojarzenie przez nich „życia seksualnego” bardziej ze „współżyciem” i „seksem” niż z budowaniem relacji opartej na odpowiedzialności i miłości. Wywiady CBOS przeprowadzone w ramach Kampanii na Rzecz Świadomego Rodzicielstwa przeprowadzone z młodocianymi matkami wskazują, jakie motywacje towarzyszą rozpoczęciu kontaktów seksualnych. W przypadku młodocianych matek można mówić o różnych przyczynach podjęcia takiej decyzji:
1) romantyczność – respondentka była zakochana, chciała okazać partnerowi swoje uczucia, że mu na nim zależy;
2) towarzyskość – związana z funkcjonującym w grupie rówieśniczej modelem akceptowanych zachowań, jest to forma wywierania nacisku, argumentowana tym, że „większość już to przeżyła, głupio mi było powiedzieć, że jeszcze nie”.
3) atrakcyjność seksu – „to jest takie fajne, że trzeba z tego skorzystać, w ogóle wstyd, żeby nie uprawiać seksu”;
4) ciekawość – „każdy chce zobaczyć jak to jest”;
5) poczucie dojrzałości do rozpoczęcia życia seksualnego presja partnera – partner swoim zachowaniem skłaniał do złożenia obietnicy, że rozpoczną współżycie;
6) perspektywa przymusowego czasowego rozstania chłopaka i dziewczyny – planowany wyjazd za granicę.
Ponad połowa młodych ludzi zgadza się ze stwierdzeniem, że do pierwszego kontaktu seksualnego dochodzi często pod wpływem emocji i nie ma czasu, żeby pomyśleć o antykoncepcji.
Ciąża u młodych kobiet zwraca uwagę rządów i społeczeństw różnych krajów z kilku powodów: medycznych, społeczno-ekonomicznych oraz prawnych. Przez środowiska medyczne ciąża u młodocianych jest postrzegana jako ciąża wysokiego ryzyka. Według WHO nastolatki później, niż inne kobiety, zgłaszają się do lekarza, mają utrudniony dostęp do nowoczesnych metod antykoncepcji oraz częściej są narażone na powikłania związane z przerwaniem ciąży, szczególnie w ciąży zaawansowanej. Doniesienia naukowe ujawniają zwiększone ryzyko powikłań podczas ciąży i porodu oraz niezadowalający stan zdrowia młodych matek w kolejnych latach po porodzie. Emocjonalna niedojrzałość nieletnich matek, osamotnienie i zagubienie w środowisku, które ich nie akceptuje, manifestuje się niechęcią do współpracy z położnymi i lekarzami. Utrudniony jest z nimi kontakt w trakcie prowadzenia ciąży, porodu i połogu. Brak opieki w okresie ciąży oraz często spotykane powikłania ciąży i porodu są powodem złych wyników opieki perinatalnej w tej grupie kobiet, głównie dużego odsetka urodzeń dzieci z małą masą urodzeniową (5,44%). Wielu autorów coraz częściej wskazuje na te aspekty jako przyczyny patologii ciąży u młodocianych, powikłań okołoporodowych, przedwczesnych porodów czy też gorszego stanu noworodka w porównaniu do noworodków matek dojrzałych.
Macierzyństwo w wieku nastoletnim łączy się z dużym ryzykiem komplikacji zdrowotnych, ze względu na niezakończony jeszcze proces biologicznego rozwoju organizmu. Najczęściej występujące problemy związane z ciążą i porodem u nastolatek to: nadciśnienie tętnicze i gestoza, niedokrwistość, nieprawidłowo usadowione łożysko, nieprawidłowe położenia płodu oraz zakażenia dróg moczowych. Ciąża nieletnich może także występować z innymi ogólnymi chorobami, takimi jak: cukrzyca, gruźlica, toksoplazmoza czy choroby nerek. Do najczęstszych powikłań zalicza się zatrucie ciążowe, co można wytłumaczyć brakiem świadomości zdrowotnej i złymi warunkami socjoekonomicznymi. Ciąża u nastolatki związana jest też z częstszym występowaniem powikłań, takich jak przedwczesne oddzielenie się łożyska oraz zagrożenie porodem przedwczesnym. Młodociane matki 2,5 razy częściej rodzą dzieci z małą urodzeniową masą ciała (<2500 g). Brak w pełni udokumentowanej opieki przedporodowej nad ciężarną w momencie przyjęcia do porodu pozwala jednak na podanie przybliżonych danych, wskazujących że:
1) w 86,44% przypadków to stan fizjologiczny ciąży,
2) w 2,54% przypadków występuje zakażenie układu moczowego,
3) w 6,78% przypadków stwierdza się zatrucie ciążowe,
4) w 3,39% przypadków pojawia się zagrażający poród przedwczesny,
5) w jednym przypadku 0,85% zdiagnozowano cukrzycę.
Dzieci bardzo młodych matek (<15 roku życia) są trzykrotnie częściej narażone na ryzyko zgonu w okresie okołoporodowym. W okresie noworodkowym dzieci matek w wieku poniżej 20-tego roku życia częściej umierają z powodu zespołu nagłej śmierci noworodka SIDS (Sudden Infant Death Syndrome), infekcji oraz nieszczęśliwych wypadków – 5,2/1000 – w stosunku do noworodków matek dorosłych – 1,0/1000. Nie obserwuje się podobnych różnic w częstości zgonów noworodków młodocianych i dorosłych matek z powodu innych przyczyn, np. wad wrodzonych. Stąd przyjmuje się, iż wpływ na tak znaczną różnicę w częstości zgonów w okresie noworodkowym mają czynniki środowiskowe, w tym młody wiek i niedojrzałość matki. Kolejnym bardzo trudnym okresem dla młodocianej matki oprócz porodu jest połóg. Powikłania tego okresu związane są przede wszystkim z nieprawidłowym odżywianiem, nieprzestrzeganiem zasad higieny w połogu i niezdyscyplinowaniem, które dotyczy zaleceń medycznych. Na czas cofania się zmian związanych z ciążą nakłada się jeszcze stres wywołany pojawieniem się noworodka, który wymaga zainteresowania, poświęcenia czasu, cierpliwości i troskliwej opieki.
Wykazano również niekorzystne społeczno-ekonomiczne uwarunkowania i następstwa wczesnego macierzyństwa: opóźnienie w kontynuacji wykształcenia, podjęcia pracy oraz życie w ubóstwie. Z badania wykonanego w 13 krajach Europy wynika, że młodociane matki i ich rodziny są w znacznie gorszej sytuacji społeczno-ekonomicznej niż kobiety, które urodziły swoje pierwsze dziecko po 20 roku życia. W badaniu tym matki, które urodziły swoje pierwsze dziecko między 15-tym a 19-tym rokiem życia znamiennie częściej mają niższe wykształcenie, samotnie wychowują dziecko, nie podejmują pracy lub są bezrobotne, mają bezrobotnych partnerów, a ich dochód przeznaczony na utrzymanie domu i rodziny jest częściej poniżej minimum niezbędnego do utrzymania się w porównaniu do matek w wieku 20-29 lat. Ubóstwo jest uznanym czynnikiem ryzyka zaburzeń rozwoju potomstwa młodocianych matek. Dziecko żyjące w rodzinie ubogiej jest pozbawione dóbr i usług, które są niezbędne dla jego prawidłowego rozwoju. Mała masa urodzeniowa oraz wcześniactwo są jednymi z najbardziej istotnych czynników rokowniczych umieralności i zachorowalności noworodków. Wykazano, że mała masa urodzeniowa oraz wcześniactwo mogą być wynikiem niekorzystnych warunków społeczno-ekonomicznych. Ubóstwo wpływa niekorzystnie na odżywianie młodych matek, powodując znane skutki u płodu. Znaczne upośledzenie odżywiania w okresie ciąży może zwiększać ryzyko zaburzeń wzrastania płodu, podobnie jak zbyt mała ilość kwasu foliowego – prowadzić do częstszego występowania wad cewy nerwowej. Ciężarne żyjące w ubóstwie mają gorszy dostęp do opieki perinatalnej, a niedostateczna opieka perinatalna w ciąży u młodocianych (ciąża o podwyższonym ryzyku) zwiększa prawdopodobieństwo niekorzystnych wyników ciąży w postaci zwiększonej umieralności i zachorowalności noworodków. Wśród młodych kobiet z niskim poziomem wykształcenia, żyjących w rodzinach ubogich, częściej dochodzi do ciąży, zwykle nieplanowanej i niechcianej. Nastoletnie matki ze względu na ograniczone możliwości edukacji i pozyskania dobrze płatnej pracy, częściej są zmuszone do życia w ubóstwie i przekazują ten model życia swoim dzieciom. Zjawisko ciąż u młodocianych ma wpływ na społeczeństwo, które w wymierny sposób ponosi koszty macierzyństwa w wieku niedojrzałym. Łączy się to z ubóstwem, niższym potencjałem zarobkowym, długoterminową zależnością od zasiłków, kosztami zwiększonej umieralności i zachorowalności perinatalnej oraz, nierzadko, kosztami długotrwałej rehabilitacji dzieci urodzonych przez nastolatki.
Nie bez znaczenia pozostają skutki psychiczne, co wynika z częściej spotykanych aktów przemocy seksualnej wobec młodych kobiet i ich molestowania. W praktyce te dwa typy problemów (medyczny i społeczno-ekonomiczny) pozostają w ścisłej zależności, gdyż problemy natury medycznej mogą wynikać zarówno z niedostatecznej opieki, jak również być następstwem fizjologicznych zaburzeń spowodowanych niedojrzałością organizmu kobiety do macierzyństwa.
Struktura rodziny młodych rodziców jest różna w różnych grupach społecznych i w różnych krajach. W wielu społeczeństwach powszechne jest wczesne zawieranie małżeństw i rodzenie dzieci w formalnym związku. Tam, gdzie małżeństwo i posiadanie dzieci w młodym wieku jest społecznie akceptowane jest bardziej prawdopodobne, że młoda matka uzyska wsparcie ze strony swoich rodziców i rodziny swojego męża. W innych społeczeństwach małżeństwo w młodym wieku jest rzadkie, większość ciąż u młodocianych ma miejsce w związkach pozamałżeńskich, a młodzi rodzice rzadko mogą liczyć na wsparcie swoich rodziców oraz akceptację społeczną. Niezależnie od tego, w której z tych dwóch skrajnych sytuacji społecznych dochodzi do ciąży u młodocianych, może się ona zakończyć w różny sposób: sztucznym poronieniem, urodzeniem dziecka i oddaniem go do adopcji lub porzuceniem, wreszcie samotnym wychowywaniem dziecka lub małżeństwem i stworzeniem nowej rodziny. Niektóre młode matki, które początkowo samotnie wychowują swoje dzieci, pozostają w tym stanie cywilnym na dłużej, a niektóre wychodzą za mąż później, niekoniecznie za ojca swojego dziecka. Młodociane matki i ojcowie nie są zwykle przygotowani psychicznie i społecznie do pełnienia roli rodziców. Często pochodzą ze środowisk zaniedbanych, w których obserwuje się nadużywanie alkoholu i narkotyków, z niepełnych rodzin, o trudnych warunkach socjoekonomicznych. Porzucają szkołę, by móc zapewnić utrzymanie rodzinie i często nigdy nie uzupełniają wykształcenia, osiągając niższy status socjoekonomiczny i społeczny. 60% nastolatek, które urodziły dziecko przed 17-tym rokiem życia zachodzi ponownie w ciążę przed ukończeniem 19-tego roku życia.
W Polsce nie istnieje kompleksowa polityka dotycząca kobiet w ciąży i matek z dziećmi, tym bardziej matek nastoletnich, która umożliwiłaby wspieranie ich w trudnych sytuacjach ekonomiczno-społecznych. Brak  jest rozwiązań systemowych, zaś podejmowane działania doraźne mają bardziej charakter „ratunkowy”, nie są ukierunkowane na długofalową pomoc np. wsparcie i wyjście z sytuacji bezradności.
Dziewczyna, która urodzi dziecko, nie będąc pełnoletnią (czyli nie mając ukończonych 18 lat), nie może sprawować nad dzieckiem władzy rodzicielskiej z bardzo jasnej przyczyny – sama ciągle pozostaje pod władzą rodzicielską własnych rodziców. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy młoda mama ma skończone 16 lat i uzyska od sądu zgodę na małżeństwo. Po wstąpieniu w związek małżeński jest ona już traktowana przez prawo jako osoba dorosła – a więc może sprawować władzę rodzicielską nad swoim dzieckiem. Mężczyźni bez wyjątków mogą wchodzić w związek małżeński dopiero po ukończeniu 18 lat. Bardzo często jednak małżeństwo jest tylko pozornym rozwiązaniem. Jak pokazują statystyki, rozpada się ok. 80% małżeństw zawartych przez nieletnich, którzy za wcześnie zostali rodzicami. W sytuacji, gdy matka dziecka nie jest pełnoletnia i nie ma ślubu z ojcem dziecka, tata dziecka nie nabywa władzy rodzicielskiej – nawet gdy jest pełnoletni. Do uznania dziecka małoletniego potrzebna jest zgoda matki. Jeśli jednak matce nie przysługuje władza rodzicielska, to wymagana jest zgoda przedstawiciela ustawowego dziecka. W takiej sytuacji ojciec, który chce sprawować władzę nad dzieckiem powinien złożyć pozew o sądowe ustalenie ojcostwa. Jeśli sąd przyzna ojcu dziecka władzę rodzicielską, będzie on jedynym opiekunem prawnym dziecka, do czasu osiągnięcia przez matkę pełnoletniości. Jeśli ojciec dziecka nie uzyska od sądu władzy rodzicielskiej, prawnym opiekunem maluszka może zostać osoba, co do której zachodzi prawdopodobieństwo, że należycie wywiąże się ze swoich obowiązków. Dodatkowo musi ona posiadać pełnię praw publicznych oraz pełną zdolność do czynności prawnej. Najczęściej zdarza się więc tak, że to dziadkowie dziecka zostają jego opiekunami prawnymi – do chwili uzyskania przez młodą mamę pełnoletniości.
Brak pełnoletności u matki nie wyklucza możliwość przyznania świadczeń rodzinnych – w tym jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka. Jeżeli nieletnia matka ukończyła 13 lat, to zgodnie z art. 15 Kodeksu cywilnego ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych. W takim przypadku, za zgodą przedstawiciela ustawowego, może złożyć osobiście wniosek o odpowiednie świadczenia rodzinne. W tej sytuacji, rodzinie na nieletnią córkę nie przysługuje już prawo do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami, ponieważ nieletnia matka jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko, z którym tworzy odrębną rodzinę. Warto też podkreślić, że małoletniego ojca nie można  pozwać o alimenty, gdyż nie przysługują mu prawa wynikające z posiadania władzy rodzicielskiej. Kierując pozew o alimenty młodociana matka pozywa więc przedstawicieli ustawowych ojca dziecka, czyli dziadków.
Dodała: Marta

Share and Enjoy !

Shares


Możesz śledzić wszystkie odpowiedzi do tego wpisu poprzez kanał .

6 komentarzy do Ciąża u nastolatki – wybór czy przypadek?

  1. avatar kaja pisze:

    hmn.. samam w wieku16 lat urodziłam syna i wiem jak to jest ale z tego co tu czytam to tak nie miałam i wogol.
    takie osoby powinny byc wspierane a nie krytykowane, dobrze sama wiem jak to było ze mną i czego potrzebowałam .. a jesli ci co tu tak wypisuja i wogl. sa tacy mądrzy to moge jedynie wspołczuć, bo nikt nie wiem czy jego córka nie zajdzie w ciaze w wieku 16 lat..

  2. avatar dolores pisze:

    Fakt, ale szkoła też powinna edukować w sprawach związanych z dojrzewaniem i inicjacją…

  3. avatar Kleo_p pisze:

    Najwięcej winy leży po stronie rodziców!

  4. avatar lawenda pisze:

    To chyba kwestia nieodpowiedzialności tych dzieciaków – bo 15-17-latka trudno inaczej określić…

  5. avatar kropka939 pisze:

    A to dziwne, bo przecież dostępność wiedzy o antykoncepcji jest spora

  6. avatar Blondie pisze:

    Tak, coraz więcej nastolatek rodzi…

Dodaj komentarz do Kleo_p


FORUM - bieżące dyskusje

Co na ściany do salonu?
Moim zdaniem sprawdzą się panele na ścianę. W nowoczesnych wnętrzach świetnie sprawdzą...
Najtrudniejsze kierunki studiów
Moim zdaniem to przyszły student powinien wiedzieć i decydować jakie są jego zainteresowania...
opadająca powieka
Jednym z naturalnych sposobów na zlikwidowanie problemu opadającej powieki są okłady na opadające powieki....
moda męska
Wiosna 2024 to świetny moment na powrót do stylu retro. Płaszcze męskie i cieplejsze...