Zdrowy plecak do szkoły!

Katastrofalny wpływ na dziecięce kręgosłupy mają przeładowane i zbyt ciężkie szkolne plecaki. Pomimo, wprowadzenia we wrześniu 2009 roku przepisu, nakładającego na szkoły obowiązek zapewnienia uczniom klas pierwszy podstawówki i gimnazjum możliwości pozostawiania w szkole części podręczników i przyborów szkolnych, uczniowie wciąż noszą ciężkie tornistry.
W niektórych krajach już na poważnie wzięto się za ten problem. Na przykład włoskie Ministerstwie Oświaty powołało komisję, która zbada sprawę i ustali, ile maksymalnie może ważyć szkolny plecak włoskiego dziecka. Bezpieczny dla kręgosłup ucznia ciężar plecaka będzie zapisany w akcie parlamentarnym i będzie miał rangę urzędową. Może wtedy będzie przestrzegany. Komisja ma także przedstawić pomysły rozwiązania szkolnego problemu.

W Polsce problem ten był i jest nadal bagatelizowany zarówno przez rodziców, nauczycieli i wydawców książek, którzy dbając o walory estetyczne podręcznika czy zeszytu oprawiają je w grube i ciężkie okładki, a nie biorą pod uwagę zdrowia najmłodszych. Sprawą tą zajęło się m.in. Miejskie Biuro Edukacji w Warszawie, które z początkiem tego roku szkolnego wypowiedziało wojnę przeładowanym, ważącym nawet po 8 kg plecakom. Pierwszym krokiem było zorganizowanie konkursu dla dyrektorów szkół i nauczycieli na najlepszy pomysł, jak odciążyć tornistry. Wpłynęło na niego dziesięć projektów. Pomysły były proste: zaproponowano m.in. instalację w szkołach szafek, w których uczniowie mogliby zostawiać część podręczników, pilnowanie, by dzieci miały wyłącznie 32-kartkowe zeszyty z miękkimi okładkami, przechowywanie atlasów i słowników w pracowniach, ustawienie w salach lekcyjnych pudeł na przybory szkolne itp. Organizatorzy konkursu za najbardziej nowatorski pomysł uznali propozycję nauczycielki z podstawówki na Mokotowie, która zaproponowała wykłady dla rodziców na temat złego wpływu ciężkich plecaków na kręgosłupy dzieci oraz apel do wydawnictw, by drukowały podręczniki w formie skoroszytów, z których można wyjmować poszczególne rozdziały. Pogawędki dla dorosłych miałby prowadzić szkolne pielęgniarki. Biuro Edukacji zamierza rozesłać do szkół pomysły na odchudzenie tornistrów i liczy, że dyrektorzy wprowadzą je w życie. Ale już pojawiły się głosy, że bez od górnego zarządzenia tak jak to będzie we Włoszech nie będą projekty te realizowane.
Zgodnie z normami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ciężar na plecach ucznia nie powinien przekraczać 10% wagi dziecka. Tymczasem badanie Państwowej Inspekcji Sanitarnej wykazało, że 44% uczniów z obszarów miejskich i 38% z obszarów wiejskich dźwiga zbyt ciężkie tornistry, co wywołuje trwałe wady postaw. Najlepszym rozwiązaniem byłoby oczywiście zmniejszenie liczby książek i innych niezbędnych do prac domowych przyborów. Niestety na to liczyć nie można, więc warto zadbać o właściwie dobrany plecak, który zapewni komfort w czasie codziennych wypraw do szkoły. Jak wybrać te najlepsze? Należy zwrócić uwagę na rodzime lub międzynarodowe certyfikaty renomowanych instytucji, takie jak np. wydawane przez ACA (Americna Chiropractic Association), które gwarantują, że plecak został stworzony z troską o postawę i zdrowie młodszych i starszych pociech.

Nieprawidłowo noszony, zbyt ciężki i źle zapakowany plecak to najczęstszy powód bólu pleców u milionów uczniów – przekonują członkowie Minnesota Chiropractic Association. Według naukowców, codzienne noszenie nieprawidłowo dopasowanego plecaka w dłuższej perspektywie może powodować poważne problemy zdrowotne. By uczulić rodziców na ten problem, członkowie Minnesota Chiropractic Association przygotowali kilka rad, których zastosowanie może pomóc uniknąć kłopotów z kręgosłupem dzieci.

1) Ramiączka plecaka powinny równomiernie rozprowadzać jego ciężar.
2) Wielkość plecaka powinna być dobrana do wzrostu ucznia.

3) Plecak nie powinien sięgać poniżej dolnej części pleców.

4) Dźwigaj mniej, a jeśli musisz zapakować przedmiot o większej wadze, postaraj się, by znajdował się możliwie najbliżej ciała.

5) Zwróć uwagę, by dziecko zakładało plecak na „raz”. Uczeń powinien unosić go z postawy kucniętej, prostując nogi.

6) Wybierz plecak z szerokimi szelkami i z tzw. pasem lędźwiowym.

7) Porozmawiaj z nauczycielem o ograniczeniu konieczności pracy z podręcznikiem w domu lub w szkole, tak by ograniczyć konieczność noszenia książek.

1) Chłopiec czy dziewczynka. Plecaki dla chłopców i dziewczynek różnią się nie tylko kolorami. Prawdziwa różnica jest – a przynajmniej powinna być – w dopasowaniu do budowy ciała. Technologia opracowana w oparciu o wiedzę na temat biomechaniki ludzkiego ciała, umożliwia równomierne rozłożenie obciążenia i minimalizuje ryzyko występowania bólu pleców.

2) Mocne i ukształtowane plecy. Kiedyś uważano, że dobry plecak dla uczników ma sztywne plecy, to jednak nie wszystko. Równie ważne jest ich ukształtowanie. Odpowiednio wyściełane i ukształtowane panele na plecach służą nie tylko wentylacji, ale i sprzyjają zmniejszeniu obciążenia kręgosłupa poprzez zbliżenie środka ciężkości do pleców. Dzięki temu nie potrzeba tyle wysiłku do noszenia ciężarów.
3) Paski na ramiona. Podobnie jak prawidłowo ukształtowane panale na plecach, tak samo paski na ramiona z odpowiednio rozłożonymi elastycznymi punktami i o kształcie dopasowanym do sylwetki pozwalają zmniejszyć napięcie i ciśnienie wywierane na okolice obojczyków. To z kolei pomaga ograniczyć bóle szyi.

4) Odblaski. Pleck powinnien być także wyposażony w element odblaskowy – zapewni to większe bezpieczeństwo na drodze zarówno w mieście, jak na terenach słabiej zabudowanych, szczególnie w okresie jesienno – zimowym.

5) Wygoda i komfort. Tornister musi być także wygodny i poręczny. Wewnętrzne i zewnętrzne kieszenie powinny pomagać w organizacji rzeczy, które w plecaku nosimy. Ważne jest także by dziecko mogło bez problemu dostać się do potrzebnych książek, zeszytów, przyborów czy drugiego śniadania.

1) kupować zeszyty w cienkich okładkach;
2) grube zeszyty zamienić np. na 32-kartkowe;
3) plecak powinien być dobrze usztywniony i odpowiednio wyprofilowany;
4) przed zakupem tornistra skontrolować ramiona, które muszą być mocne, szerokie i regulowane;
5) lżejsze a do tego bezpieczniejsze są napoje w plastikowych butelkach;
6) worek z obuwiem na zmianę dzieci powinny nosić w ręku, a nie dodatkowo obciążać tornister;
7) rodzice powinni kontrolować szczególnie młodsze dzieci, które wielokrotnie do szkoły zabierają ciężkie gry i zabawki.

Aż 90% dzieci w Polsce ma wady postawy, wynika z – cytowanych przez „Polskę” – wieloletnich badań dr. Pawła Michalskiego, kierownika Oddziału Chirurgii Kręgosłupa w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie. Za ciężkie tornistry mogą prowadzić do powstawania tzw. okrągłych pleców, a także przeciążać stawy biodrowe, kolanowe i skokowe. Efekty widać w każdej szkole.