Zapalenie pęcherza – przyczyny i zapobieganie

Zapalenie pęcherza moczowego to typowo kobieca i dość częsta przypadłość. Wszystkiemu winna jest budowa anatomiczna kobiety. Zaledwie czterocentymetrowa cewka moczowa ułatwia zarazkom szybkie dotarcie do pęcherza moczowego, na dodatek bezpośrednio sąsiaduje ona z ujściem pochwy i odbytem – siedliskiem drobnoustrojów.

Szacuje się, że u kobiet między 20. a 50. rokiem życia infekcje układu moczowego zdarzają się kilkanaście razy częściej niż u mężczyzn w tym samym wieku. Częściej chorują kobiety, które współżyją seksualnie, ponieważ w czasie zbliżenia bakterie bytujące w okolicy narządów płciowych (również męskich) łatwo dostają się na cewkę. Ponadto delikatna błona śluzowa cewki jest w czasie stosunku narażona na otarcia, a to też ułatwia przenikanie drobnoustrojów do organizmu kobiety. Panie chorują częściej także dlatego, że ubierają się zbyt lekko, co prowadzi do przechłodzenia pęcherza. Na skutek miejscowego osłabienia odporności dochodzi wówczas do rozwoju infekcji. Na zakażenie dróg moczowych szczególnie narażone są także kobiety w ciąży i kobiety po menopauzie – mniejsza ilość estrogenów sprawia, że błony śluzowe okolic intymnych są słabo nawilżone, dlatego łatwiej ulegają podrażnieniom.

Pierwsze objawy zapalenia pęcherza moczowego to uczucie lekkiego pieczenia przy oddawaniu moczu. Potem coraz częściej trzeba korzystać z toalety (nawet jeśli niewiele się pije), ale z trudem przychodzi oddanie moczu. Towarzyszy temu silne pieczenie i ból w okolicy cewki moczowej. Chociaż objawy z pozoru wydają się niegroźne, to niestety potrafią uprzykrzyć życie. Ale nie tylko z tego powodu nie wolno ich lekceważyć. Zaniedbanie infekcji grozi bowiem nawracającymi stanami zapalnymi nerek (co może prowadzić do ich niewydolności) lub narządów rodnych.

U ośmiu na dziesięć osób cierpiących z powodu stanów zapalnych układu moczowego przyczyną choroby jest bakteria Escherichia coli. Pozostałe zachorowania są skutkiem infekcji innymi bakteriami gramujemnymi (np. Proteus) oraz gronkowcem. Rzadziej za przykre dolegliwości odpowiadają wirusy, grzyby i chlamydie, dwoinka rzeżączki, gronkowiec.
Infekcję łatwo można złapać latem. Przyczyną jest np. przechłodzenie pęcherza, do którego może dojść wskutek siedzenia na plaży w mokrym kostiumie kąpielowym, siadania na kamieniach, zbyt lekkiego ubierania się (odsłaniania okolic nerek) w chłodne dni. Zakażeniu sprzyjają też częste kontakty seksualne, zwłaszcza te przypadkowe, bez użycia prezerwatywy, bo podczas stosunku bez trudu można przenieść bakterie z okolic odbytu do cewki moczowej. Dodatkowo powstałe w czasie współżycia otarcia błony śluzowej cewki ułatwiają drobnoustrojom wnikanie do organizmu. ZUM może się też rozwinąć, gdy nosimy obcisłe spodnie czy bieliznę ze sztucznych włókien, co powoduje przegrzanie i zapocenie okolic intymnych, a to sprzyja rozmnażaniu się bakterii. Ponadto niewłaściwa higiena wrażliwych miejsc, stosowanie środków plemnikobójczych, używanie perfumowanych wkładek, podpasek czy kosmetyków intymnych, korzystanie z publicznych toalet bez odpowiedniego zabezpieczenia również zwiększają ryzyko infekcji.

Co najlepiej zrobić, gdy pojawia się pierwsze objawy zapalenia pęcherza? Gdy tylko poczujesz nieprzyjemne objawy, zacznij działać, żeby nie dopuścić do rozszerzania się zakażenia.

1. Pij co godzinę szklankę wody lub nie mniej niż 3 litry płynów dziennie. To po­zwo­li roz­cień­czyć mocz i szyb­ciej wy­płu­kać bakte­rie z pę­che­rza mo­czo­we­go, dzię­ki czemu jego od­da­wa­nie bę­dzie mniej bo­la­ło. Dodatkowo, należy wiedzieć, że im dłu­żej mocz za­le­ga w pę­che­rzu, tym wię­cej kłębi się w nim pa­łe­czek okręż­ni­cy. A one w 20 minut po­tra­fią po­dwo­ić swoją li­czeb­ność! Do „płu­ka­nia” pę­che­rza naj­lep­sza jest woda niegazo­wa­na, mi­ne­ral­na, w tem­pe­ra­tu­rze po­ko­jo­wej. Jasna barwa moczu jest zna­kiem, że jej ilość w or­ga­ni­zmie jest odpowiednia. Należy uni­kać picia moc­nej her­ba­ty czy kawy i alkoholu, bo dzia­ła­ją draż­nią­co na pę­cherz moczo­wy.

2. Przyjmuj dużo witaminy C. Nawet 1000 mg na dobę. Nie­ko­niecz­nie w po­sta­ci ta­ble­tek. Warto pić sok z czar­nych porzeczek, cy­tru­sów, owocu granatu, jeżyny lub żurawiny amerykańskiej. Wi­ta­mi­na C za­kwa­sza mocz, dzię­ki czemu zahamowany zo­sta­je roz­wój drob­no­ustro­jów.

3. Nie wstrzymuj oddawania moczu – gdy długo zalega on w drogach moczowych, znajdujące się w nim bakterie mają idealne warunki do rozmnażania się.

4. Wesprzyj się ziołami – mogą to być gotowe mieszanki albo napary z pokrzywy, mniszka lub bratka. Takie herbatki działają moczopędnie i łagodzą objawy infekcji. Napar z pietruszki ma wła­ści­wo­ści mo­czo­pęd­ne i prze­ciw­skur­czo­we, jest zalecany w prze­wle­kłych za­pa­le­niach pę­che­rza. Pić warto także napar ze skrzy­pu po­lne­go: jest prze­ciw­bak­te­ryj­ny i demineralizują­cy, czyli za­po­bie­ga two­rze­niu się ka­mie­nia w dro­gach mo­czo­wych. W aptece znajdziemy również ziołowe preparaty w tabletkach. Jedz do woli natkę pietruszki, korzeń i nać selera, a także jagody jałowca. Dobrze oczyszczą nerki i drogi moczowe.

5. Zaufaj żurawinie – działa przeciwzapalnie i zapobiega rozwojowi bakterii. Za­war­ty w niej kwas chi­no­lo­wy prze­twa­rza się w wą­tro­bie w hi­pu­ro­wy i w po­łą­cze­niu z na­tu­ral­ną wi­ta­mi­ną C nie po­zwa­la bak­te­riom osa­dzać się na ścian­kach pę­che­rza. Naj­le­piej wy­pi­jać 2–3 szklan­ki soku żu­ro­wi­no­we­go dzien­nie lub przyj­mo­wać pre­pa­ra­ty żu­ra­wi­no­we. Możesz jeść konfitury, pić 2-3 szklanki soku dziennie albo dodawać do potraw świeże owoce. Sięgnij też po preparat z wyciągiem z żurawin.

6. Wygrzej się – najlepiej wskocz pod kołdrę, a do podbrzusza i dolnej części pleców przyłóż poduszkę elektryczną albo termofor. Ciepło poprawia ukrwienie błon śluzowych, dzię­ki czemu szyb­ciej ustę­pu­je stan za­pal­ny. Za­le­ca­ne są też na­sia­dów­ki z na­pa­ru ru­mian­ku lub szał­wii, go­rą­ce ką­pie­le, ale bez żad­nych do­dat­ków pian czy soli (mogą po­draż­nić oko­li­ce cewki mo­czo­wej). Można też wykorzystać ziele nawłoci lub krwawnika albo gotowe mieszanki z apteki.

7. Ogranicz seks – zbliżenia w czasie infekcji wydłużają czas leczenia, nie dają też pełnej przyjemności, bo pożycie jest wówczas bolesne. Zachęć partnera, zwłaszcza w przypadku nawrotów infekcji, do wykonania badania moczu i nasienia (koniecznie z posiewami!).

8. Jeśli cierpisz na suchość pochwy, używaj pianek lub żeli nawilżających miejsca intymne – dzięki temu unikniesz podrażnień śluzówki i zmniejszysz ryzyko infekcji.

9. Dbaj o higienę intymną. Naj­le­piej myć się dwa razy dzien­nie, nie­ko­niecz­nie pły­nem an­ty­bak­te­ryj­nym, który może zaburzać florę bak­te­ryj­ną. Wy­star­czy ła­god­ne mydło. Znaczenie ma zachowanie umiaru w stosowaniu perfumowanych płynów i żeli do mycia, bowiem kosmetyki mogą zachwiać równowagę kwasowo – zasadową miejsc intymnych, uszkodzić śluzówkę i w ten sposób ułatwić drobnoustrojom wniknięcie do cewki moczowej. O ablu­cji trze­ba także pa­mię­tać przed kon­tak­tem sek­su­al­nym i tuż po nim, żeby usu­nąć drob­no­ustro­je z oko­lic in­tym­nych. Ze wzglę­dów hi­gie­nicz­nych warto też opróż­nić pę­cherz przed sto­sun­kiem, jak i po.

10. Unikaj kapturków dopochwowych i środków plemnikobójczych. Pierwsze mogą uszkodzić śluzówkę, drugie zmienić naturalne środowisko (pH), ułatwiając drobnoustrojom wniknięcie w głąb organizmu.

Leczenie. Jeśli po 2 dniach domowej kuracji dolegliwości nie ustąpią koniecznie należy iść do lekarza – niezbędne będzie wykonanie analizy moczu wraz z posiewem. Na podstawie wyniku lekarz zastosuje odpowiednią terapię. Z reguły podaje się leki o działaniu przeciwzapalnym, ale zdarza się, że potrzebny jest antybiotyk. Zaleconą kurację przeprowadź do końca, a nie tylko do ustąpienia dolegliwości, bo przerwanie leczenia zwiększa ryzyko rozwoju ciężkiego zakażenia nerek.
Jeśli często cierpisz na zapalenie pęcherza moczowego, rozważ zastosowanie doustnej szczepionki. Zawiera ona martwe szczepy E. coli, które nie mogą wywołać choroby, ale uczą organizm, jak bronić się przed żywymi, groźnymi bakteriami. Miesięczny koszt kuracji wynosi ok. 100 zł, a aby leczenie przyniosło rezultaty, trzeba je kontynuować przez 3 miesiące (a najlepiej przez pół roku).

zobacz również:

1. Naturalna ochrona układu moczowego – Żurawina i Skrzyp Polny

2. Domowe sposoby – na zapalenie pęcherza

3. Zapalenie pęcherza: kto jest narażony

4. Co daje kobietom trening mięśni Kegla?