Wirus HPV – przyczyną nie tylko raka szyjki macicy!!!
Infekcje wirusem HPV są jednym z najczęstszych schorzeń przekazywanych drogą płciową. Do dzisiaj naukowcy zidentyfikowali ponad 100 odmian wirusa HPV. Ponad 30 z nich przekazywana jest poprzez kontakty seksualne. Wirus występuje na całym świecie, a ponad połowa ludzi ulega w swoim życiu choć raz zakażeniu HPV.
Nie od dziś wiadomo, że niektóre typy wirusa HPV (Human Papilloma Virus), czyli brodawczaka ludzkiego, są odpowiedzialne w znacznej mierze za powstawanie raka szyjki macicy. Z powodu tej choroby umiera każdego roku prawie 2 tysięcy Polek. Szczególnie groźne odmiany tego wirusa to HPV 16 i 18, które są przyczyną ponad 2/3 przypadków raka szyjki macicy.
Warto zauważyć, że wirus onkogenne odmiany wirusa HPV mogą być również przyczyną innych nowotworów, w tym: krtani, gardła, jamy ustnej, zewnętrznych narządów płciowych kobiet i mężczyzn, a nawet odbytu.
Rak szyjki macicy
Onkogenne odmiany wirusa HPV mogą podstępnie rozwijać się przez wiele lat, nie dając żadnych niepokojących objawów. Nowotwór najczęściej dotyka kobiety pomiędzy 40, a 59 rokiem życia, po wielu latach od zakażenia wirusem. Rozwój choroby zwykle przypada w momencie, kiedy kobieta jest w szczycie swojej aktywności zarówno zawodowej jak i rodzinnej.
Niestety zarówno zmiany przedrakowe, jak i rak we wczesnym stadium nie manifestują się w widoczny sposób. Jedyne występujące objawy mogą być związane z zapaleniem szyjki macicy (cervicitis). Inne objawy, jeśli w ogóle występują, są raczej skąpe i niecharakterystyczne. Mogą występować:
ü krwiste upławy o nieprzyjemnym zapachu
ü krwawienia po stosunku
ü krwawienia międzymiesiączkowe
ü bóle w okolicy krzyżowo-lędźwiowej
ü bóle podbrzusza
ü ból podczas stosunku
Ponieważ rak szyjki macicy we wczesnym stadium nie powoduje zazwyczaj bólu, ani innych objawów, szczególnie ważne jest regularne przeprowadzanie badań cytologicznych, aby wykryć zmiany przedrakowe lub nowotwór w takim stadium, które da szansę na wyleczenie.
Badanie cytologiczne, wprowadzone w latach 50. XX wieku, to bardzo proste badanie, które można przeprowadzić w zasadzie w każdym gabinecie ginekologicznym. Pozwala ono wykryć atypowe komórki w obrębie szyjki macicy, często zanim nabiorą one jeszcze charakteru nowotworowego.
Metoda polega na pobraniu rozmazów i ich ocenie pod mikroskopem. Lekarz lub położna powinni pobrać próbkę za pomocą profesjonalnej szczoteczki (na zdjęciu poniżej). Nie wolno godzić się na pobranie wymazu wacikami umieszczonymi na patyczku, czy szpatułką, ani tym bardziej palcem. Jedynie szczoteczka pozwala na pobranie komórek nie tylko z tarczy szyjki macicy, ale także z jej kanału. I tylko takie badanie jest wiarygodne. Pobrane – z kanału i z tarczy szyjki macicy próbki są nanoszone na osobne specjalne szkiełka i utrwalane odpowiednimi odczynnikami. Potem próbki te wędrują do laboratorium.
Pierwszą cytologię należy wykonać po rozpoczęciu współżycia. Później każda kobieta powinna wykonywać badanie cytologiczne przynajmniej raz na trzy lata, a najlepiej raz w roku. Na badanie najlepiej zgłaszać się pomiędzy czwartym dniem po miesiączce a czwartym dniem poprzedzającym kolejną menstruację. Dzień przed badaniem nie powinno się współżyć. Warto również odczekać kilka dni po zastosowaniu wszelkich środków dopochwowych i irygacji.
Badanie jest bezbolesne. Podczas pobierania wymazu za pomocą szczoteczki pacjentka może odczuć jedynie delikatne szczypanie.
Wynik cytologii można odebrać już po kilu dniach od badania.
Badanie cytologiczne jednak, podobnie jak wiele innych testów medycznych, nie jest doskonałe i zdarza się, że mimo występowania komórek nowotworowych, nie ujawnia ono zmian w obrębie szyjki macicy. Dlatego konieczne jest regularne wykonywanie przesiewowych badań cytologicznych, które pomagają zweryfikować błędne interpretacje wyników.
Aby możliwe było skuteczne leczenie, pacjentka powinna trafić do lekarza we wczesnym stadium rozwoju choroby. Unia Europejska proponuje w związku tym, aby u wszystkich kobiet powyżej 30 roku życia wykonywane były przesiewowe badania cytologiczne przynajmniej raz w roku i aby lekarz pierwszego kontaktu weryfikował datę ostatnio przeprowadzanej cytologii.
Podstawą diagnostyki w przypadku podejrzenia RSM jest pełne badanie lekarskie oraz badanie ginekologiczne, w tym cytologiczne i kolposkopowe, a także pobranie wycinka do badania histopatologicznego.
Przy doborze optymalnej metody leczenia bardzo istotne jest jak najszybsze ostateczne rozpoznanie choroby wraz z oceną stopnia zaawansowania. Dlatego poza wyżej wymienionymi badaniami, wykonuje się dodatkowo badanie morfologii krwi i moczu, USG przezpochwowe i jamy brzusznej, cystoskopię, proktoskopię, RTG klatki piersiowej, RTG kości oraz badanie materiałów z ewentualnych zmian w odbytnicy i pęcherzu moczowym.
Przedinwazyjny rak szyjki macicy jest w 100 % wyleczalny. Ochronę przed typami wirusa HPV, odpowiedzialnymi za raka szyjki macicy, zapewniają odpowiednie szczepienia.
Kłykciny kończyste
Odmiany HPV 6 i HPV 11 mogą powodować również powstawanie brodawek płciowych i tzw. kłykcin kończystych (condylomata acuminata). Są to kalafiorowatych narośle, które nieleczone mogą objąć nawet całą okolicę krocza, aż do odbytu. W badaniu histopatologicznym nie stwierdza się zmian o charakterze nowotworowym.
U kobiet kłykciny kończyste zazwyczaj występują w okolicy krocza, na wargach sromowych, czasem również blisko odbytu. U mężczyzn najczęściej zlokalizowane są na wewnętrznej stronie napletka lub na powierzchni żołędzi.
Znane są również przypadki, kiedy kłykciny kończyste pojawiają się na języku, błonie śluzowej gardła, wargach, krtani.
Wirus HPV przenoszony jest podczas kontaktów seksualnych. Ryzyko rośnie wraz z pojawieniem się kolejnych partnerów seksualnych. Do zakażenia nie jest konieczny pełny stosunek. Wirusem można zarazić się również podczas pieszczot, czy przez kontakt z krwią.
Wszystkie kobiety będące w ciąży powinny bezwzględnie wykonać badanie na jego obecność, ponieważ wirus może zostać przeniesiony z matki na dziecko. Kiedy wirus zaatakuje noworodka może powodować u niego rozwój tzw. zespołu „RRP”, czyli nawracającej brodawczakowatości układu oddechowego. W przebiegu tej choroby pojawiają się łagodne zmiany w obrębie układu oddechowego powodujące chrypkę. W niektórych przypadkach, mogą utrudniać oddychanie.
Jak można się przed nim uchronić?
Najlepszym sposobem jest zachowanie czystości moralnej i unikanie ryzykownych zachowań seksualnych, czyli współżycie ze stałym, sprawdzonym i zdrowym partnerem.
Kobiety powinny również pamiętać o regularnych wizytach w gabinecie ginekologicznym i wykonywaniu raz w roku badania cytologicznego. Wczesna profilaktyka i odpowiednia diagnostyka pozwoli uchwycić ewentualne zmiany w stadium, w którym są one w pełni uleczalne.
Ponadto, na polskim rynku dostępne są dwie szczepionki przeciwko onkogennym odmianom raka szyjki macicy (Cervaix i Gardasil). Eskperci wskazują na najwyższą skuteczność immunizacji wśród dziewczynek do 12 roku życia, które nie rozpoczęły jeszcze aktywności seksualnej. Zaszczepić mogą się również dorosłe kobiety, w tym także te, które przeszły już kiedyś zakażenie wirusem HPV. Należy jednak pamiętać, że szczepienie nie zwalnia z regularnego wykonywania badań cytologicznych.
Szczepionki podawane są w trzech dawkach. Łączny koszt, który trzeba ponieść to ok. 1500 zł. Obecnie dostęp do szczepień jest bardzo ograniczony. Większość szczepień finansowana jest z prywatnych kieszeni.
Szeroki dostęp zapewniłoby finansowanie ze środków publicznych. Do tej pory tylko samorządy (150 z 2400) podjęły się sfinansowania szczepień przeciwko HPV ze środków publicznych w ramach samorządowych programów zdrowotnych, które objęły ok. 30 tys. dziewcząt. To tylko 5% populacji danego rocznika. W Unii Europejskiej wskaźniki są znacznie wyższe. Szczepionych jest od 32 do 73% dziewcząt, w zależności od kraju i modelu finansowania.
bla bla bla a kolejki na takie badania ogromiaste!